بولات ماجاعۇلوۆ, استانا قالاسى مادەنيەت باسقارماسىنىڭ باستىعى: بۇل تويدىڭ توسىنسىيى كوپ
ءبىر ايدان سوڭ ەل-جۇرت ەلوردا كۇنىن تويلايتىن بولادى. باس قالانىڭ اتاۋلى كۇنىنە دايىندىقتىڭ باستالعانىنا ءبىرشاما ۋاقىت بولدى. جىل سايىن ەل بولىپ استانا كۇنىن ءسان-سالتاناتپەن اتاپ ءوتۋدى داستۇرگە اينالدىردىق. ءارى ءار جىلدىڭ مەرەكەسى ءوز جاڭاشىلدىعىمەن ەرەكشەلەنەتىنى بار. وسى ورايدا استانالىقتاردىڭ كوكەيىندە «بيىلعى توي نەسىمەن ەرەكشەلەنەر ەكەن؟» دەگەن سۇراقتىڭ بولۋى زاڭدى. ءدال وسى سۇراقتى قالالىق مادەنيەت باسقارماسىنىڭ باستىعى بولات ماجاعۇلوۆقا جولدادىق.
– ەل بولىپ اسىعا كۇتەتىن مەرەكەنىڭ ءبىرى – استانا كۇنى. سوندىقتان, ونى ۇيىمداستىرۋ دا وڭاي شارۋا ەمەس. مۇنى شاعىمدانۋ دەپ تۇسىنبەڭىز. كەرىسىنشە, ەلوردا مەن ەل حالقىنىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىن مەرەكەلىك ءمازىر ۇسىنۋ – باستى مىندەت. جىلدار بويى قالىپتاسقان «استانا — ارقاۋ» تۇركى مۋزىكاسىنىڭ فەستيۆالى, ەسىلدەگى «اۋەن وزەنى» بالەت كەشى, «مىڭجىلدىقتار توعىسىنداعى استانا» كوشپەندىلەر وركەنيەتى فەستيۆالى, ەكشن-فيلمدەر فەستيۆالى جالعاسىن تابادى. وعان قوسا, ەلوردانىڭ جەر-جەرىندە بۇقارالىق ساۋىق وتەتىن بولادى.
– باستى سۇراعىمىزعا كەلسەك, بيىلعى توي بۇرىنعىدان وزگەرەك بولا ما؟
– ارينە. بىرىنشىدەن, بيىل استانا تۇركى الەمىنىڭ مادەني استاناسى دەپ جاريالاندى. كىندىك قالانىڭ بيىلعى كۇنىندەگى مەرەكەلىك شارالاردىڭ بارلىعى وسى اتاۋلى جىلدىڭ اياسىندا وتەتىن بولادى. تۇركى الەمىنىڭ مادەنيەتىن پاش ەتەتىن شارالارعا ەكپىن ءتۇسىرىپ وتىرمىز.
جالپى, بيىلعى تويدىڭ بازارلىعى كوپ. ونداعى نەگىزگى شارالاردىڭ دەنى ءوزىمىزدىڭ وتاندىق ونەر مايتالماندارىنىڭ قاتىسۋىمەن بولاتىنىن ايتۋىمىز كەرەك. ماسەلەن, ەلوردالىق تەاترلار جاڭا قويىلىمنىڭ تۇساۋىن كەسپەك. سونداي-اق, ەلىمىزدىڭ ەكى ءوڭىرى – الماتى مەن اتىراۋدىڭ تەاترلارى گاسترولمەن كەلەدى. وتباسىلىق فەستيۆالدارعا دا ەرەكشە كوڭىل ءبولىنىپ وتىر. سونداي-اق, «مۋزارت» توبىنىڭ كونتسەرتى مەن بەلگىلى كومپوزيتور ەركەش شاكەەۆتىڭ جەكە شىعارماشىلىق كەشى وتەدى. ودان بولەك, كتك ويىندارى, «ءان جۇرەگىم – استانا» گالا-كونتسەرتى دە كورەرمەندەردى ءتانتى ەتەدى دەپ ويلايمىز. بيىلعى جىلدىڭ باستى ارتىقشىلىعى دەپ قۇرمانعازى ەسكەرتكىشىنىڭ اشىلۋىن ايتار ەدىم. مادەنيەت كەڭىستىگىندەگى مۇراجايدىڭ ورنىن كورسەتۋدى كوزدەگەن حالىقارالىق فورۋمدى دا وسى ساناتقا جاتقىزۋعا بولادى. ەلوردا كۇنىندە وتەتىن شارالاردىڭ بارلىعى قالانىڭ مادەني احۋالىنىڭ دامۋىنا سەرپىن بەرەدى دەپ ايتا الامىن.
– ءار جىلدارى استاناعا دوڭگەلەنگەن دۇنيەگە اتى ءمالىم دۇلدۇلدەر كەلىپ ەدى. بيىل استانا جۇرتى كىمدەردى كورىپ, كىمدەرگە قوشەمەت كورسەتە الادى؟
– ول راس. ەلوردامىزعا ەسىمى دوڭگەلەنگەن دۇنيەگە بەلگىلى – پلاسيدو دومينگو, لارا فابيان, سارا برايتمان, دميتري حۆوروستوۆسكي باستاعان جۇلدىزدار كەلدى. قالىپتاسقان ءداستۇر بويىنشا بيىل دا بىرقاتار «مەن-مەن» دەگەن ارتىستەر كەلەدى. ماسەلەن, قالا تۇرعىندارى كورەيانىڭ ايگىلى وپەرا جۇلدىزى سۋمي دجونىڭ كونتسەرتىن تاماشالاي الادى. سونداي-اق, مانەرلەپ سىرعاناۋدان الدىنا جان سالمايتىن رەسەيلىك يليا اۆەربۋحتىڭ مۇز ايدىنىنداعى شوۋى وتەدى. ءبارىن ايتا بەرسەك, قالامىزدىڭ تۇرعىندارىنا قىزىقسىز بولۋى مۇمكىن. بۇدان باسقا دا كوپتەگەن سىيىمىز بار.
– اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
اينۇر سانابەكقىزى
