ءساۋىر باستالعالى دەنساۋلىعى سىر بەرگەندەر كوبەيدى. «جۋاننىڭ جىڭىشكەرىپ, جىڭىشكەنىڭ ۇزىلەر شاعى» دەپ اتا-بابامىز ايتىپ كەتكەندەي, كوكتەم مەزگىلى ەرەكشە كۇتىم مەن پايدالى تاعام جەۋدى ەكى ەسە قاجەت ەتەدى. يممۋنيتەت السىرەگەن سوڭ, ءتۇرلى اۋرۋ بەلەڭ الادى. بۇعان قارسى الەمدە جىل سايىن ءساۋىردىڭ سوڭعى اپتاسىندا يممۋنداۋ جۇمىسى جۇرگىزىلەدى.
ددۇ ەۋروپالىق ايماق بيۋروسىنىڭ باستاماسىمەن سوڭعى 16 جىل ىشىندە جىل سايىن ءساۋىر ايىنىڭ سوڭىندا يممۋنداۋ اپتالىعى وتەدى. ەۋروپالىق يممۋنداۋ اپتالىعى – يممۋنداۋدى ناسيحاتتاۋدىڭ ءتيىمدى مەحانيزمى. ماقساتى – حالىقتىڭ يممۋنداۋعا نازارىن اۋدارىپ, ونىڭ ماڭىزى تۋرالى ساۋاتىن ارتتىرۋ. سول ارقىلى ۆاكتسيناتسيالاۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ. بۇل رەتتە حالىقتىڭ وسال توپتارىنا ەرەكشە نازار اۋدارىلادى.
بۇكىل الەمدە وتەتىن يممۋنداۋ اپتالىعى قازاقستاندا بيىل 24-30 ءساۋىر ارالىعىنا قويىلدى. بارلىق جاستاعى ادامداردى اۋرۋدان قورعاۋ ءۇشىن ۆاكتسينالاردى بەلسەندى قولدانۋعا ىقپال ەتەتىن بىرىڭعاي يممۋنداۋ اپتالىعى ميلليونداعان ادامنىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالادى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى ەڭ ءتيىمدى شارانىڭ ءبىرى رەتىندە كەڭىنەن تانىلعان.
– يممۋنوپروفيلاكتيكا – پروفيلاكتيكالىق ەگۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ارقىلى جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ تارالۋىن بولدىرماۋعا, شەكتەۋگە جانە جويۋعا باعىتتالعان ءىس-شارالار كەشەنى. يممۋنداۋ ءۇشىن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ زاڭناماسىنا سايكەس تىركەلگەن وتاندىق جانە شەتەلدىك يممۋنوبيولوگيا پرەپاراتتارى قولدانىلادى. ۆاكتسيناتسيادان كەيىنگى يممۋنيتەت كۇشى بىرنەشە جىلعا سوزىلادى. كەيبىر ۆاكتسينالار اعزانىڭ ءومىر بويى ينفەكتسياعا توزىمدىلىگىن تۋدىرادى, – دەيدى استاناداعى №3 قالالىق ەمحانانىڭ دارىگەر-تەراپەۆتى دوسبول قايرات.
قازاقستاندا ۆاكتسيناتسيا قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ بۇيرىعىمەن بەكىتىلگەن ۇلتتىق پروفيلاكتيكالىق ەگۋ كۇنتىزبەسىنە سايكەس قاتاڭ تۇردە جۇرگىزىلەدى. كۇنتىزبە پروفيلاكتيكالىق ەگۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ مەرزىمى مەن ءتارتىبىن بەلگىلەيدى. بۇگىندە كۇنتىزبەگە ۆ گەپاتيتىنە, ديفتەرياعا, كوكجوتەلگە, قىزىلشاعا, قىزامىققا, پوليوميەليتكە, سىرەسپەگە, تۋبەركۋلەزگە, پاروتيتكە, گەموفيلدى ينفەكتسياعا, پنەۆموكوكك ينفەكتسياسىنا جانە تۇماۋعا قارسى ەگۋ ەنگىزىلگەن. ءدال وسى اۋرۋلار حالىقتىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىنا قاۋىپ توندىرەدى جانە ەپيدەميانىڭ دامۋىنا دەيىن ادامدار اراسىندا تارالۋ قاۋپى جوعارى.
– كۇنتىزبەگە ەنگىزىلگەن نەگىزگى ينفەكتسيالاردان باسقا, باسقالارى بار, مىسالى, ءسىبىر جاراسى, تۋليارەميا, جەلشەشەك. بۇل ينفەكتسيالار ۇلتتىق پروفيلاكتيكالىق ەگۋ كۇنتىزبەسىنىڭ ەكىنشى بولىگىنە – ەپيدەميالىق كورسەتكىشتەر كۇنتىزبەسىنە كىرەدى. ەپيدەميالىق كورسەتكىشتەر بويىنشا پروفيلاكتيكالىق ەگۋ جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ پايدا بولۋ قاۋپى تونگەن كەزدە ازاماتتارعا, ەندەميالىق وڭىرلەرگە باراتىن نەمەسە ولاردا تۇراقتى تۇراتىن ادامدارعا جۇرگىزىلەدى, – دەيدى دارىگەر.
ۆاكتسينالار ارقىلى الدىن الۋعا بولاتىن اۋرۋلاردىڭ كوپشىلىگى وڭتايلى قورعانىسقا قول جەتكىزۋ ءۇشىن ۆاكتسينانىڭ بىرنەشە دوزاسىن قاجەت ەتەدى. ۆاكتسيناتسيا كۇنتىزبەسىندەگى ءاربىر دوزا قورعانىستى قۇرۋعا نەمەسە ساقتاۋعا ارنالعان. ەكپەنىڭ كەز كەلگەن دوزاسىن وتكىزىپ جىبەرۋ نەمەسە كەشىكتىرۋ ينفەكتسيانى جۇقتىرۋ جانە اۋىر اۋرۋدىڭ دامۋ قاۋپىن ارتتىرادى.
– ۆاكتسينوپروفيلاكتيكا – پروفيلاكتيكالىق مەديتسينانىڭ اجىراماس بولىگى. ۆاكتسيناتسيانىڭ ارقاسىندا ومىرگە قاۋىپ توندىرەتىن كوپتەگەن جۇقپالى اۋرۋدىڭ تارالۋىن بولدىرماۋعا مۇمكىندىك تۋدى. جاپپاي ۆاكتسينوپروفيلاكتيكا جەتىستىكتەرىنىڭ ارقاسىندا شەشەك اۋرۋىن تولىعىمەن جويۋعا, ديفتەريا, ۆ گەپاتيتى, سىرەسپە جانە باسقا دا كوپتەگەن جۇقپالى اۋرۋدىڭ جيىلىگىن بىرنەشە رەت ازايتۋعا بولاتىنىن ۇمىتپاعان ءجون, – دەيدى سالا مامانى.
حالىقتىڭ قارقىندى كوشى-قون پروتسەسىنىڭ قازىرگى جاعدايىندا, اسىرەسە پاكىستان, اۋعانستان, تاجىكستاننان جابايى پوليوميەليت ۆيرۋسىن, قىزىلشا ۆيرۋسىن, پاندەميالىق تۇماۋدى جانە جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ باسقا دا قوزدىرعىشتارىن كەز كەلگەن ەلگە, ونىڭ ىشىندە قازاقستانعا اكەلۋ قاۋپى تۇراقتى. پروفيلاكتيكالىق ەگۋدى كەڭىنەن جۇرگىزۋدىڭ ارقاسىندا استانا قالاسىندا ديفتەريا, سىرەسپە, پوليوميەليت, قۇتىرۋ سياقتى اۋرۋلار تىركەلگەن جوق. ۆاكتسيناتسيانىڭ ارقاسىندا باسقارىلاتىن ينفەكتسيالاردىڭ ءورشۋ جيىلىگى سوڭعى جىلدارى كۇرت تومەندەدى, كوپتەگەن اتا-انا دا, دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ ماماندارى دا ۆاكتسينانىڭ الدىن الۋعا ادال. ۆاكتسينالارعا قاتىستى قوعامدىق پىكىرگە عالامتوردا, ءباسپاسوز بەتتەرىندە ۆاكتسيناتسيانىڭ قاجەتى تۋرالى جاريالانىمدار اسەر ەتەدى. سونىمەن قاتار ۆاكتسيناتسيا ارقىلى الدىن الۋعا بولاتىن اۋرۋلاردان جىل سايىن ەۋروپا ەلدەرىندە كوپتەگەن جاس بالا كوز جۇمادى. قازاقستاندا ەلدىڭ بارىنە ۆاكتسيناتسيا تەگىن جۇرگىزىلەدى, ونىڭ ىشىندە باسقا ەلدەردەن كەلگەندەرگە دە قولجەتىمدى. يممۋنداۋ اپتالىعى كەزىندە, قالادا تۇرعىلىقتى مەكەنجاي بويىنشا تىركەلمەۋىنە قاراماستان, بۇكىل ادام قالانىڭ اۋماقتىق ەمحاناسىندا ەكپە الا الادى. مەديتسينا ماماندارى بۇگىنگى تاڭدا كوپتەگەن اۋرۋعا قارسى الدىن الۋدا يممۋنداۋعا بالاما جوق ەكەنىن تاعى دا ەسكە سالادى. وسىعان وراي, قازىرگى تاڭدا №3 ەمحانادا مىنا ۆاكتسينالاردى الۋعا بولادى:
- ۆ گەپاتيتىنە قارسى ۆاكتسينا مەديتسينالىق وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتتەرى مەن ەمحانا قىزمەتكەرلەرىنە ارنالعان.
- ادسم – وسى ەمحاناعا تىركەلگەن 16 جاستاعى جاسوسپىرىمدەرگە اتا-اناسىنىڭ رۇقساتىمەن جانە 26, 36, 46 جاستاعى ەرەسەك تۇرعىندارعا سالىنادى.
- قىزىلشاعا قارسى ۆاكتسينا مەديتسينا كورسەتىلىمى بويىنشا جانە اۋرۋمەن بايلانىستا بولعاندارعا ەگىلەدى.
- دياسكينتەست – كورسەتىلىمى جانە مانتۋعا وڭ رەاكتسيا بەرەتىن, اۋرۋمەن بايلانىستا بولعاندارعا سالۋ جوسپارلانعان.
ەگۋ استانا قالاسى, رەسپۋبليكا داڭعىلى, 56 مەكەنجايداعى №26 كابينەتتە تاڭعى ساعات 8:00 مەن كەشكى 18:00 ارالىعىندا جۇرگىزىلەدى. مۇنداي شارالار قالانىڭ وزگە دە ەمدەۋ مەكەمەلەرىندە ءجۇرىپ جاتىر.
