مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ بەس ينستيتۋتسيونالدىق رەفورماسىنا سايكەس قولعا الىنعان «100 ناقتى قادام» ۇلت جوسپارى اياسىندا جۇرگىزىلىپ جاتقان مۇلىكتى زاڭداستىرۋ اكتسياسىنىڭ اياقتالۋىنا نەبارى 81 كۇن قالدى. سول سەبەپتى ەل ازاماتتارى وسى ناۋقاندى زاڭدى تۇرعىدا بارىنشا پايدالانىپ قالۋعا تىرىسىپ جاتىر.
استانا قالالىق قارجى باسقارماسىنىڭ باسشىسى رۋسلان دوساەۆتىڭ مالىمەتىنشە, جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارىنا جالپى سوماسى 107,2 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىن بارلىعى 8 252 ءوتىنىش كەلىپ تۇسكەن. سونىڭ ىشىندە 65,6 ملرد تەڭگە سوماسىن قۇرايتىن 10 235 تۇرعىن ءۇي نىسانى, 41,1ملرد تەڭگە سوماسىنداعى 10 883 تۇرعىن ءۇي ەمەس نىسان, 22,6 ملرد تەڭگەنىڭ 1089 كوممەرتسيالىق نىسانى بولىپ وتىر.
رۋسلان دوساەۆ, استانا قالاسى قارجى باسقارماسىنىڭ باسشىسى:
– ارنايى كوميسسيانىڭ شەشىمىمەن بۇگىنگە دەيىن تۇسكەن وتىنىشتەردىڭ 3 444-ءى قاناعاتتاندىرىلىپ, 37 ملرد تەڭگەنىڭ 7 624 نىسانى زاڭدى تۇردە تىركەۋگە الىندى. زاڭداستىرىلعان مۇلىكتەردىڭ 3 885-ءى – تۇرعىن ۇيلەر, قالعانى – كوممەرتسيالىق جانە باسقا ماقساتتاعى نىساندار. سونىمەن قاتار, 5 زاڭدى تۇلعانىڭ قاتىسۋ ۇلەسى 457, 9 ملن تەڭگەنى قۇرادى.
كەلىپ تۇسكەن وتىنىشتەردىڭ باسىم بولىگى ادەتتەگىدەي الماتى اۋدانىنىڭ تۇرعىندارىنا تيەسىلى بولىپ وتىر. مۇلىكتى جاريا ەتۋ ناۋقانى باستالعالى بەرى وسى اۋداندا جالپى سوماسى 59,2 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىن 3 874 ءوتىنىش كەلىپ تۇسكەن. ال ەسىل اۋدانىنىڭ اكىمدىگىنە 30,2 ملرد تەڭگەنىڭ 1 376 ءوتىنىشى جولدانسا, سارىارقا اۋداندىق كوميسسياسى دا 17,8 ملرد تەڭگەنىڭ 3 002 ءوتىنىشىن قاراپ ۇلگەرگەن.
شەت تىلدە رەسىمدەلگەن قۇجاتتار مەملەكەتتىك تىلگە نەمەسە ورىس تىلىنە نوتاريات كۋالاندىرعان اۋدارماسىمەن تابىس ەتىلۋگە ءتيىس.
سونداي-اق, مۇلىكتى زاڭداستىرۋ ناۋقانى باستاۋ العالى بەرى قارجىنى جاريا ەتۋ بويىنشا 497, 7 ملن تەڭگەگە 456 ارنايى دەكلاراتسيا تاپسىرىلعان. تاعى 8 ملن 110 مىڭ تەڭگەنىڭ قۇندى قاعازدارى جاريا ەتىلدى. قابىلدانعان دەكلاراتسيالار بويىنشا كەلىپ تۇسكەن قارجىلار ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردە اشىلعان اعىمدىق ەسەپشوتتارعا اۋدارىلىپ, زاڭداستىرىلىپ جاتىر.
رەسمي ورگانداردىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك, اسىرەسە, سوڭعى ۋاقىتتاردا ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىندە ءوتىنىش بەرۋشىلەردىڭ سانى كۇرت ءوسىپ, كولەڭكەدەگى قارجىسىن جارىققا شىعارىپ, قول استىنداعى مۇلكىن تىزىمدەتۋشىلەردىڭ قاتارى كوبەيگەن. 10 قازانعا دەيىنگى ەسەپ بويىنشا مەملەكەتتىك كىرىستەر ورگاندارى مەن مۇلىكتى زاڭداستىرۋ جونىندەگى كوميسسياعا جالپى ەلىمىز بويىنشا بارلىعى 2 960 314,6 ملن تەڭگە سوماسىندا 115 213 ءوتىنىش (دەكلاراتسيالار) تۇسكەن. بۇلاردىڭ 110 مىڭنان استامى ەل اۋماعىندا تىركەلگەن مۇلىكتەرگە قاتىستى بولسا, 200-گە جۋىعى – شەت ەلدە تىركەلگەن نىساندار. «بۇگىندە بارلىعى 106 مىڭنان استام مۇلىك زاڭدى تۇردە تىركەۋگە الىندى. اقشا, باعالى قاعاز – بارلىعىن قوسقاندا, 2,6 ترلن تەڭگەدەن استام قارجى زاڭداستىرىلدى. ونىڭ 1 757,5 ملرد تەڭگەسى – قولما-قول اقشا. قالعانى – جىلجىمايتىن مۇلىك, زاڭدى تۇلعالاردىڭ جارعىلىق كاپيتالىنداعى قاتىسۋ ۇلەسى جانە قۇندى قاعازدار. كەلىپ تۇسكەن وتىنىشتەردىڭ 110 مىڭنان استامى ەل اۋماعىندا تىركەلسە, 200-گە جۋىعى قازاقستان اۋماعىنان تىسقارى, ياعني شەت مەملەكەتتەردە تىركەلگەن مۇلىكتەر» دەلىنگەن قارجى مينيسترلىگىنىڭ ءمالىمەتىندە. ۋاقىت وتكەن سايىن بۇل كورسەتكىش ۇلعايىپ كەلەدى.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا, بيىلعى زاڭداستىرۋ ناۋقانى وتە جوعارى قارقىنمەن جۇرگىزىلۋىنە قۇجاتتىق پروتسەدۋرالار مەن جەڭىلدەتىلگەن نورمالاردىڭ ەنگىزىلۋى سەبەپ بولىپ وتىر. ناقتىلاي ايتار بولساق, جىل باسىنان ارنايى زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ ناتيجەسىندە بۇگىندە اقشالاي قاراجاتتاردى زاڭداستىرۋ ءتارتىبى ءبىرشاما جەڭىلدەگەن. ياعني, قارجىسى مەن مۇلكىن زاڭداستىرۋ ارقىلى ازاماتتار قىلمىستىق قۋدالاۋدان ساقتاندىرىلىپ قويماي, اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىكتەن قۇتىلىپ, سالىق تولەۋدەن بوساتىلادى. اقشا, باعالى قاعازدار, زاڭدى تۇلعانىڭ جارعىلىق كاپيتالىنا قاتىسۋ ۇلەسى جانە باسقا ادامنىڭ اتىنا راسىمدەلگەن مۇلىك پەن ەل اۋماعىنان تىس ورنالاسقان مۇلىكتەردى زاڭداستىرىپ الۋعا مۇمكىندىك بەرىپ وتىرعان بۇل شارانىڭ ارتىقشىلىعى وتە كوپ. اتاپ ايتقاندا, جاريا ەتۋ پروتسەدۋراسى بۇرىن تىركەلمەگەن مۇلىكتى مەملەكەتتىك كىرىستەر ورگاندارىنا دەكلاراتسيالار بەرۋ ارقىلى جەڭىلدەتىلگەن تارتىپتە تىركەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. زاڭداستىرىلعان مۇلىك پەن اقشا سالىق الۋ ماقساتىندا كىرىس بولىپ ەسەپتەلمەگەندىكتەن, تابىس سالىعى سالىنبايدى. تەك قازاقستاننان تىس جەرلەردەگى مۇلىكتى جاريا ەتۋ ءۇشىن 10 پايىزدىق الىم الىنادى. ونىڭ ۇستىنە قۇزىرلى ورگاندار مۇلكىن زاڭداستىرۋشى ازامات جايلى اقپاراتتاردىڭ قۇپيالىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە دە كەپىلدىك بەرەدى.
بۇركىت نۇراسىل
