مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ماقۇلداعان «استانا ەكسپو-2017» ارحيتەكتۋرالىق جوباسىنىڭ تۇجىرىمداماسىمەن جۋرناليستەر تانىستى. تانىستىرۋ ءراسىمى ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىنىڭ بريفينگىندە ءوتىپ, قورشاعان ورتا جانە سۋ رەسۋرستارى ءمينيسترى, «استانا ەكسپو-2017» ۇك» اق ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى نۇرلان قاپپاروۆ, «استانا ەكسپو-2017» ۇك» اق باسقارماسى توراعاسىنىڭ قۇرىلىس جانە ساۋلەت جونىندەگى ورىنباسارى بەكجان كولباەۆ, «Adrian Smith+Gordon Gill Architecture» كومپانياسىنىڭ وكىلى روبەرت فورەست جوبا جايلى جان-جاقتى مالىمەت بەردى.
ولاردىڭ سوزدەرىنەن بىلگەنىمىزدەي, «ەكسپو» قالاشىعىنىڭ جالپى اۋماعى 175 گەكتار بولادى. سونىڭ 25 گەكتارى كورمەنىڭ وزىنە بەرىلسە, قالعانىندا الەمدە تەڭدەسى جوق عيماراتتار بوي كوتەرەدى. تۇرعىن ۇيلەردىڭ, ساۋدا مەن قىزمەت كورسەتۋ ورىندارىنىڭ قۇرىلىسى ەڭ جاڭا تەحنولوگيالار بويىنشا جۇرگىزىلەدى. قۇرىلىس جۇمىستارىنا پايدالاناتىن ماتەريالدار دا حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي.
نۇرلان قاپپاروۆتىڭ ايتۋىنشا, قالاشىقتى سالۋعا 10 مىڭنان 20 مىڭعا دەيىن ادام تارتىلسا, ولاردىڭ 70 پايىزى وتاندىق قۇرىلىسشىلار بولماق. تەك, سفەرا سەكىلدى نەگىزگى عيمارات قۇرىلىسىن شەتەلدىك ماماندار اتقاراتىن بولادى. «ونىڭ سەبەبى – سفەرا وتە كۇردەلى قۇرىلىس. قازاقستاندىق بىردە-ءبىر كومپانيا ونداي قۇرىلىستى جۇرگىزە المايدى» دەدى بۇل جونىندە قورشاعان ورتا جانە سۋ رەسۋرستارى ءمينيسترى.
ەلوردا تۇرعىندارى استانا بولاشاقتا «اقىلدى قالاعا» اينالاتىنىنان حاباردار. سوعان سايكەس, كورمە قالاشىعىندا اقىلدى ەلەكتر جەلىسى, كۇل-قوقىس وڭدەۋ تەحنولوگيالارى جۇمىس ىستەيتىن بولادى. تارقاتىپ ايتساق, «جاسىل ەنەرگياعا» نەگىزدەلگەن قالاشىق كۇن مەن جەلدەن قۋات الىپ, استانانىڭ ەلەكتر جەلىسىنە تاۋەلدى بولماي-اق, ءوزىن-ءوزى جارىقپەن قامتاماسىز ەتەدى. جارىق ءۇشىن تولەم دە ءمينيمالدى بولماق. قالاشىق سونىمەن بىرگە جەل قاتتى سوعاتىن كۇندەرى وزىنەن ارتىلعان ەنەرگيانى استاناعا بەرۋگە قاۋقارلى بولادى. ارينە, تىمىق جانە بۇلىڭعىر اۋا رايى تۇرعاندا ەلەكتر جارىعى قالاشىققا قالادان بەرىلمەك.
كۇل-قوقىس وڭدەۋ تەحنولوگياسىنا كەلسەك, قوقىس وڭدەۋ زاۋىتى مەن ءار عيمارات اراسىنا ۆاكۋمدىق جۇيە سالىنادى. ول عيماراتتارداعى كۇل-قوقىس زاۋىتقا ءتۇسىپ, وڭدەلەدى. زاۋىتتا ەشقانداي جاعىمسىز ءيىس بولمايدى. وندا سونىمەن قاتار, سۋ دا تازارتىلادى. ال, تازارتىلعان سۋ عيماراتتارعا قايتىپ كەلەدى.
نۇرلان قاپپاروۆتىڭ سوزىنەن تاعى ءبىر بىلگەنىمىز, قالاشىق اۋماعىنان كۇنىنە 100-120 مىڭ ادام وتەتىندىكتەن, مۇندا نىساندارىن سالاتىن كاسىپكەرلەر كول-كوسىر پايداعا كەنەلمەك. قالاشىقتا سالىناتىن, تمد ەلدەرىندە بالاماسى بولمايتىن ساۋدا ورتالىعىنىڭ تۇتىنۋشىلارى مول بولاتىنىنا سەنىمدى.
قورشاعان ورتا جانە سۋ رەسۋرستارى مينيسترىنىڭ ايتۋىنشا, وتاندىق ساۋلەتشىلەر كانادالىق كومپانيامەن بىرلەسىپ, قالاشىقتى اباتتاندىرۋ جۇمىستارىمەن اينالىسادى. اتاپ ايتساق, ولار ۇزىندىعى 2 شاقىرىم بولاتىن ساياباق سالادى.
قورىتا ايتقاندا, «ەكسپو» قالاشىعىنان باسپانا بۇيىراتىن ەلوردا تۇرعىندارى قاي جاعىنان الىپ قاراساڭىزدار دا باس قالانىڭ ەڭ جايلى اۋدانىندا تۇراتىن بولادى. «الەمدە ەكسپو كورمەسىنىڭ ەكى ءتۇرى بار. ونىڭ ءبىرى – امبەباپتىق, ەكىنشىسى – مامانداندىرىلعان. ەكەۋىنىڭ ەرەكشەلىگى, امبەباپتىق كورمە نىساندارىن نەگىزىنەن كورمەگە قاتىسۋشى ەلدەر سالادى. كورمە وتكەننەن كەيىن بۇل نىساندار كەرەك بولماي قالىپ, قاڭىراپ تۇرادى نەمەسە بۇزىلىپ كەتەدى. ال, تاقىرىپتىقتا ول جوق. ياعني, ونىڭ نىساندارىن كورمەنى وتكىزۋشى ەل سالىپ, ولار مىزعىماي تۇرادى. باقىتىمىزعا قاراي, ءبىز وسىنداي كورمەنى وتكىزۋ قۇرمەتىنە يە بولدىق» دەدى نۇرلان قاپپاروۆ.
امانعالي قالجانوۆ
