شەكتەن شىققان قاتىگەزدىك قايدان شىعادى؟ وتباسىندا بەرىلگەن تاربيەدەن كەتكەن ولقىلىقتان با, الدە اينالامىزداعى ادامداردىڭ كۇندەلىكتى ومىرگە, ءوزىنىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىنە دەگەن نارازىلىعىنان با؟ استانا قالاسىنىڭ الماتى اۋداندىق سوتى اسا اۋىر قىلمىسقا جاتاتىن ءىستى قارادى.
ولاردىڭ ءبىر-بىرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىنە دوستارى قاتتى قىزىعاتىن. كۇنى بويى جۇپتارى جازىلمايتىن ەكى جاستىڭ تانىسۋلارى دا كەزدەيسوق بولدى. كوكتەم مەرەكەسىنە وراي لوتەرەيا ۇتىسى ويناتىلعان كەشتە كەزدەسەدى. مۇندا جينالعانداردىڭ كوپشىلىگى – جاستار. ەرنار كەشىگىپ كەلگەن سوڭ شەت جاقتا تۇرىپ قالعان. ءدال قاسىندا ءۇرىپ اۋىزعا سالعانداي كوركەم ءبىر جاپ-جاس قىز تۇر.
– قانجىعاڭىز مايلانسىن, قارىنداس, – دەدى قازاقى قالجىڭعا باسىپ. قىز ونشا تۇسىنبەدى مە نەمەسە تانىمايتىن اداممەن بىردەن سويلەسكىسى كەلمەدى مە, ۇندەمەدى. «قۇربىڭىز ەكەۋىڭىزگە دە ساتتىلىك تىلەيمىن, تىگىلگەن ەڭ ۇلكەن ۇتىس سىزدەردىكى بولسىن» دەپ بۇل جولى داۋىسىن شىعارىڭقىراپ, ورىسشا ايتتى.
– ءسىز دە قۇر قول قايتپاڭىز, – دەپ قىز دا كۇلىمسىرەي ءتىل قاتتى.
راسى كەرەك, جىگىت قىزعا ءبىر كورگەننەن عاشىق بولدى. ءسويتىپ, بار ونەرىن سالىپ, جاس سۇلۋدىڭ كوڭىلىن اۋلاۋعا كىرىستى. العاشقى ساتتەن-اق ءوزىن ءبىلىمدى, مادەنيەتتى ۇستاي بىلگەن جىگىتتى قىز دا كەۋدەسىنەن يتەرە قويعان جوق. ءسويتىپ, ەكەۋى ءجيى-ءجيى كەزدەسەتىن بولدى.
ەرنار الەنانى ول وقيتىن ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ الدىنان كۇندە كۇتىپ الاتىن. وسىلاي كەزدەسىپ جۇرگەن ەرنار ءبىر كۇنى الەناعا: «ماعان تۇرمىسقا شىق» دەپ توسىننان ۇسىنىس جاسادى. راسى كەرەك, تانىسقاندارىنا ەكى اي دا ۋاقىت وتپەگەن قىز جىگىتتەن مۇنداي ءسوزدى كۇتپەپ ەدى. جوپەلدەمەدە نە ايتارىن بىلمەي, ساسىپ قالدى. ءبىراز ۇنسىزدىكتەن كەيىن بيىل تۇرمىسقا شىعا المايتىنىن ايتىپ, رەنجىمەۋىن ءوتىندى.
ۋاقىت جىلجىپ, كۇن ارتىنان كۇن, اي ارتىنان اي ءوتىپ جاتتى. ءبىر كۇنى الەنا كەنەتتەن قاتتى اۋىرىپ قالدى. جەدەل جاردەم شاقىرتىپ, اۋرۋحاناعا جاتقىزىلدى. دارىگەرلەر «ۇيقى بەزى قابىنعان, جاتىپ ەمدەلۋ كەرەك» دەگەن ۇيعارىم جاسادى.
جيىرما كۇننەن كەيىن قىز «ەندى قالعان ەمدى ۇيدەن الايىنشى» دەپ ەمدەلۋشى دارىگەردەن سۇرانىپ شىقتى. الايدا وعان قاتاڭ ديەتا ۇستاۋ, ەرەكشە كۇتىم كەرەك ەدى. مىنە, وسى ساتتە ول جىگىتىنىڭ «بىرگە تۇرايىق» دەگەن ۇسىنىسىنا بۇرىنعىداي قارسىلىق تانىتا المادى. وقۋ ورنىنا جاقىنداۋ جەردەن پاتەر جالداپ, ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا تۇرمىس كەشۋگە كوشتى.
كەلە-كەلە ەرناردىڭ دوستارى ۇيگە ءجيى باس سۇعاتىندى شىعاردى. بۇل ەكەۋىنە دە ۇنامايتىن. دەگەنمەن جاستار ەمەس پە, كەلگەن قاتارلاستارىنا «كەت» دەپ ايتا المايتىن, داستارقان جايىپ, قوناقجايلىق تانىتاتىن. الايدا سول ءبىر كەشتە ەكى عاشىقتىڭ قىدىرىپ كەلگەن تانىستارىن قارسى الۋىنىڭ سوڭى قايعىلى جاعدايعا ۇلاستى.
ەرنار كەمەلمەن ينستيتۋتتىڭ العاشقى كۋرسىندا تانىسقان بولاتىن. مىنە, سول كورگەن جەردە جىلى ۇشىراي امانداسىپ جۇرەتىن جەرلەس جىگىت بۇگىن قاسىندا ەكى دوسى بار, ەسىكتەرىن قاعىپ تۇر. ولاردىڭ ءىڭىر قاراڭعىسىندا كەلۋى الەناعا دا ۇناعان جوق. سوندىقتان ول تورگى بولمەدەن شىقپاي قويدى. ال ءۇي يەسى كەلۋشىلەردى بىردەن اسۇيگە باستادى. ءوزى ىشپەگەنىمەن, جىگىتتەر قورجىندارىنان ءبىر شولمەك اراق شىعارعان سوڭ, ىشتەي قارسى بولا تۇرىپ, ستاقان ۇسىندى.
«تانىسىپ قوي, ەرنار, مەنىڭ دوستارىم – ناريمان مەن سەرگەي» دەدى كەمەل العاشقى توستىنى كوتەرەردە. قاسىنا ەرىپ كەلگەن ەكى سەرىگى دە اڭگىمەگە بىردەن ارالاسىپ, ەسكى تانىستارداي ەركىنسىپ سويلەي باستادى. ەكىنشى, ءۇشىنشى ريۋمكادان كەيىن قوناقتاردىڭ داۋىستارى قاتتى-قاتتى شىعىپ, داۋرىعا باستادى.
وسى ساتتە الەنا بولمەسىنەن شىعىپ, «ۋاقىت كەش بولىپ كەتتى, ۇيلەرىڭە قايتىڭدار» دەپ ەسكەرتۋ جاسادى. ەرنار دا «دۇرىس, جىگىتتەر, ەرتەڭ ساباققا بارۋىمىز كەرەك. دەمالاتىن ۋاقىت بولدى, ورنىمىزدان تۇرايىق» دەگەندى ايتادى.
الايدا كەمەل «ەرەكە, وسى شولمەكتى تاۋىسامىز دا, ءۇيىمىزگە تارايمىز» دەگەن سوڭ, ەرنار بولمەسىنە بارىپ, جاتىپ قالادى.
دەگەنمەن ارادا ءبىر ساعاتتان اسا ۋاقىت وتسە دە, «قوناقتار» ورىندارىنان قوزعالا قويمايدى. ورىندارىنان قوزعالۋ بىلاي تۇرسىن, تەمەكى تارتىپ, ايعاي-شۋدى بۇرىنعىدان دا كۇشەيتە تۇسەدى.
ولاردىڭ داۋىستارىنان ۇيىقتاي الماي, اشۋ قىسقان الەنا بۇل جولى بولمەسىنەن ەكىنشى رەت شىققاندا, بىردەن «تۇرىڭدار, ءۇيدى بوساتىڭدار» دەپ قاتقىلداۋ سويلەي باستايدى.
وسى كەزدە اششى سۋعا قىزارا ءبورتىپ, ىقىلىق اتىپ تۇرعان ناريمان الەنامەن سالعىلاسا كەتەدى. «ءبىز ساعان كەلگەن جوقپىز, دوسىمىز ەرنارعا كەلدىك. سەن توسەگىڭە بار دا, ۇيىقتاي بەر» دەيدى. تاعى ءبىر-ەكى رەت ءسوز قاعىسۋدان كەيىن ناريمان الەنانى بىلاپىت, دورەكى سوزدەرمەن كەمسىتىپ, جانىن جارالاۋعا تىرىسادى. مۇنى ەستىپ, بولمەسىنەن ەرنار شىعىپ, ايەلىنە اراشا تۇسەدى. ءىس ناسىرعا شابادى. ىشىمدىكتىڭ ۋىتىنا شىلانعان ۇشەۋ دوسىم دەپ كەلگەن ءۇي يەسىن «ەرلەرشە سويلەسەيىك» دەپ سىرتقا سۇيرەلەي باستايدى.
مۇنداي باسسىزدىققا شىداي الماعان الەنا «102-گە» تەلەفون سوعىپ, پوليتسيا شاقىرتادى. ابىروي بولعاندا, قوعامدىق ءتارتىپ ساقشىلارى تەز كەلە قالادى. ولاردى كورگەن بويدا اۋلاعا شىعىپ تۇرعان ۇشەۋى جان-جاققا تىم-تىراقاي قاشا جونەلەدى. الايدا كەلگەن كەزەكشى جاساعى ولاردى قۋمايدى. «ماسەلە وسىمەن ءبىتتى» دەپ ويلاپ, ءۇي يەلەرىنەن تۇسىنىكتەمە الادى دا, كەتىپ قالادى.
قانىپەزەرلەر قورجىندارىندا قالعان ءبىر شولمەكتى ءبىر قۋىسقا بارىپ, ءبولىپ ءىشىپ, ءتۇن ورتاسىندا قايتىپ كەلەدى. ەسىكتى تارسىلداتىپ ۇرىپ, شىرت ۇيقىدا جاتقان ەكەۋىن تاعى وياتادى. «نە كەرەك سەندەرگە؟» دەپ ەسىككە تاقالىپ كەلگەن ەرنارعا كەمەل: «ەرەكە, كەشىرىم سۇرايىق دەپ ەدىك» دەپ داۋىسىن باسەڭسىتىپ, ءوپ-وتىرىك ءمۇلايىمسيدى.
ونىڭ زىمياندىعىن اڭعارماي قالعان جىگىت ەسىكتى اشىپ جىبەرەدى. كىرگەن بويدا ۇشەۋى ءۇش جاقتان ەرناردى تومپەشتەي جونەلەدى. ءاپ دەگەندە باسىن قورعاعىسى كەلگەن ول بۇيرەگىنە, كەۋدەسىنە, قابىرعاسىنا تيگەن اۋىر سوققىلاردان كەيىن ەسىنەن تانىپ, سالدەن كەيىن ەش قيمىلسىز قالادى. جاۋىزدار سوندا دا «كىمنىڭ سوققىسى كۇشتى» دەگەندەي, ونسىز دا قانسىراپ جاتقان ادامدى جارىسا تەپكىلەيدى.
سودان كەيىن كۇيەۋىنە اراشا تۇسەمىن دەپ باسىنان قاتتى سوققى الىپ, ەسەڭگىرەپ قالعان الەنانى ۇشەۋى كەزەكپە-كەزەك ايۋاندىقپەن زورلايدى.
ەگەر جەتى تۇندە سالدىر-گۇلدىردەن شوشىپ ويانعان كورشىلەرى پوليتسيا شاقىرتپاعاندا, الەنانىڭ دا قازىر جارىق دۇنيەدە جەر باسىپ ءجۇرۋى ەكىتالاي ەدى.
العان جاراقاتى وتە اۋىر بولعاندىقتان, ەرنار اۋرۋحاناعا جەتپەي جولدا كوز جۇمادى. ال الەنا ۇزاق ۋاقىت بويى تەراپيالىق, پسيحولوگيالىق ەم العاننان كەيىن وقۋىن جالعاستىرادى.
قىلمىسكەرلەر ءتيىستى جازالارىن الدى. ولار ۇزاق جىلعا قاتاڭ تارتىپتەگى تۇرمەگە جابىلدى.
(بەلگىلى سەبەپتەرگە بايلانىستى كەيىپكەرلەردىڭ اتى-ءجوندەرى وزگەرتىلدى).
تاڭاتار تولەۋعاليەۆ, «استانا اقشامى»
