ازەربايجان مەن ارمەنيا 10 قازان كۇنى ماسكەۋدە ەكى جاقتى اتىستى توقتاتۋ تۋرالى بىتىمگە كەلگەنىمەن, ىلە-شالا بەيبىت كەلىسىم بۇزىلىپ, سوعىس قيمىلدارى قايتادان قوزدادى. ءازىربايجان اسكەرى ءبىراز اۋىلداردى بوساتتىق دەپ مالىمدەسە, ارميان تاراپى دا سوققىعا جاۋاپ بەردىك دەپ اقپاراتتىق تايتالاسقا تۇسكەندەي. بۇل جەردە تەك وسى ەكى ەلدىڭ عانا ەمەس, ولاردىڭ ارتتارىندا تۇرعان رەسەي مەن تۇركيانىڭ دا كوزدەگەن ءوز ساياسي-ەكونوميكالىق مۇددەلەرى اڭعارىلاتىنداي.
27 قىركۇيەكتە كوپ جىلداردان بەرى بىقسىپ-جانىپ كەلە جاتقان قاقتىعىس قايتا بۇرق ەتە قالعاندا, تۇركيا ءازىربايجاندى جاقتايتىنىن بىردەن مالىمدەسە, رەسەي ارمياندى اشىق قولداي الماي كىبىرتىكتەپ قالدى. ءبىزدىڭ پايىمداۋىمىزشا وعان ەكى سەبەپ بولدى: بىرىنشىدەن, ناتو-نىڭ قۇرامىندا اسكەري قۋاتى اقش-تان كەيىن ەكىنشى سانالاتىن تۇركيامەن جانجالداسۋدىڭ اسا قاۋىپتى ەكەنىن ءبىلدى, ونىڭ ۇستىنە ءار قۇرلىقتارعا تارالعان مۇددەلەرىن قورعاۋ ءۇشىن اسكەري جانە ەكونوميكالىق قاۋقارىن ىركىپ جۇمساۋدى ويلاسا كەرەك. ەكىنشىدەن, پاشينيان بيلىككە كەلگەلى ارمەنيانىڭ ءبىر بۇيرەگى باتىسقا بۇرا باستادى. جانە قاشاندا رەسەيدىڭ سەنىمدى سەرىگى سانالاتىن بۇل ەلدىڭ بەتى سولتۇستىك اتلانتيكالىق اليانسقا بۇرىلۋى – ءبىرىنشى رەت. ارمەنيا ەو-مەن قاۋىمداستىق تۋرالى كەلىسىمگە قول قويدى. ناتو-مەن سەرىكتەستىك باعدارلاماسىن كەڭەيتە باستادى. ول ارينە, رەسەيگە ۇنامادى, سوندىقتان ءازىربايجاننىڭ «تەپكىسىنە» سالىپ تارتىپكە كەلتىرىپ الۋدى دا ءجون كورەتىن سياقتى. بىراق ءازىربايجان-ارميان سوعىسىندا رەسەيدىڭ توڭ-تورىس سىرت قالۋى, اينالىپ كەلگەندە ءوزىنىڭ بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرەتىنىن دە تۇسىنەدى.
14 قازان كۇنى «پولنىي كونتاكت» باعدارلاماسىندا رەسمي بيلىكتىڭ جارشىسى, رەسەيلىك جۋرناليست ۆلاديمير سولوۆيوۆ ءازىربايجان ارمياسىنىڭ ارمەنيا اۋماعىنا سوققى بەرۋى رەسەيگە دە سوققى بولىپ تيەتىنىن ءبىلدىرتتى.
«ودكب – ول نە؟ ارمەنيا – ءبىزدىڭ وداقتاسىمىز, ول ءبىزدىڭ قورعاۋىمىزدا بولۋى كەرەك ەمەس پە ەدى؟ – دەپ اڭتارىلدى ۆ.سولوۆەۆ. – ءازىربايجان ارمەنيا اۋماعىن اتقىلاي باستادى, ونى وزدەرى دە جاسىرىپ وتىرعان جوق».
ءجۋرناليستىڭ رەسەي بۇل جانجالعا باتىل جاۋاپ بەرۋى ءتيىس جانە ول ەلشىنى شاقىرتۋ نەمەسە ديپلوماتتىق نوتا تۇرىندە ەمەس, قاتقىل بولۋى ءتيىس دەپ تۇيىندەدى. بۇل جەردە ۆ.سولوۆەۆتىڭ نەنى مەڭزەپ وتىرعانى بەلگىلى. «ايتپەسە بۇل رەسەيدىڭ بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرەدى» دەدى رەسەيلىك جۋرناليست.
14 قازان كۇنى ءازىربايجان قورعانىس مينيسترلىگى ارمەنيا اۋماعىنداعى اسكەري نىسانداردى اتقىلاعانىن اشىق مالىمدەدى.
بۇگىندە باق بەتتەرىندە «اقش ازىربايجانعا كومەكتەسە باستادى» دەگەن قاۋەسەت تاراپ جاتىر. بىراق وعان ناقتى دالەل جوق, تەك توپشىلاۋ عانا بار. رەسەيلىك بىرنەشە ينتەرنەت-باسىلىمدار اۋعانستاننىڭ باگرامداعى امەريكالىق بازاسىنان باكۋگە جۇك ۇشاعى ۇشىپ كەلگەنىن جارىسا جازدى. ۇشاق ۋكراينانىڭ «ءاۆىالىنىї انتونوۆا» اۆياكومپانياسىنا تيەسىلى ان-124-100 «رۋسلان» دەيدى. الايدا ونىڭ بورتىندا ناقتى قانداي جۇك بولعانىن بىلە الماي پۇشايمان. سونداي-اق اقش پرەزيدەنتتىگىنە كانديدات دجو بايدەن تاۋلى قاراباقتى باسىپ الىپ, بەرمەي وتىرعان ارمەنيانىڭ اگرەسسياسىن سىنعا العانىن دا ەسكە سالا كەتەيىك.
بۇل سوعىس بۇرىنعىدان وزگەرەك
ءازىربايجان-ارمەنيا قاقتىعىسى كەڭەس زامانىنان جالعاسىپ كەلە جاتقانىمەن, 2020 جىلعى كۇزدە تۇتانعان سوعىس بۇرىنعىدان وزگەرەك. مۇندا جاڭا قارۋ تۇرلەرى, دروندار مەن ۇشقىشسىز ۇشاتىن تەحنيكالار قولدانىلۋدا. بۇعان دەيىن ەكى ەلدە دە اۋە تەحنيكالارى از بولعاندىقتان, اتىستاردىڭ كوبى قۇرلىق اسكەرى ارقىلى جۇرگەن. بىراق كەيىنگى جىلدارى ءازىربايجان كوپ قارجى ءبولىپ, يزرايلدەن ليتسەنزياسى بار دروندار, تۇركيانىڭ جەتىلدىرىلگەن ۇشقىشسىز اۋە تەحنيكالارىن ساتىپ الدى.
كەيبىر باقىلاۋشىلار سىرتقى كۇشتەردىڭ, مينسك توبىنىڭ وكىلدەرى اقش پەن فرانتسيانىڭ تاۋلى قاراباقتاعى قازىرگى قاقتىعىسقا كوڭىل بولمەي وتىرعانىن ايتادى. الەم ىندەتپەن كۇرەسۋگە اۋرەلەنىپ جاتقاندا اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپتىڭ اكىمشىلىگى ديپلوماتيالىق كەلىسسوزدەردى ىسىرىپ قويىپ, قاراشادا وتەتىن سايلاۋدىڭ شارۋاسىمەن ابىگەر بولۋدا.
وسى تۇستا ءازىربايجاننىڭ بايىرعى قولداۋشىسى تۇركيا ايماققا كوز تىگىپ, وڭتۇستىك كاۆكازعا ىقپال ەتىپ وتىرعان رەسەيمەن باسەكەگە ءتۇستى. رەسەي ارمەنياعا دا, ازىربايجانعا دا قارۋ ساتىپ وتىر. ماسكەۋ ءوزىنىڭ ىقپالى جۇرەتىن ايماققا تۇركيانىڭ كىرگەنىن قالامايدى.
جوعارىدا ايتىلعان جايتتاردىڭ ءبارىن قورىتىندىلاي كەلگەندە, قازىر وڭتۇستىك كاۆكازدا ۇلكەن گەوساياسي ويىندار ءجۇرىپ جاتىر دەپ وي تۇيۋگە بولادى.
