Ермек ОСПАНОВ, Астана қаласы Жұмыспен қамту, еңбек және әлеуметтік қорғау басқармасының басшысы: ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫҢ ЕҢ ТӨМЕНГІ ДЕҢГЕЙІ – АСТАНАДА

Жұмыссыздық деңгейі төмендеп келеді

– Биыл қанша адам жұмыспен қамтылды? Жұмыссыздық дең­гейі өткен жылдармен салыс­тырғанда қанша пайызға түсті?
– Бүгінгі күні елорданың еңбек нарығындағы жағдай тұрақты. Жұмыссыздыққа қарсы күрес бойынша белсенді шараларды қолдану жұмыссыздық деңгейін төмендетуге мүмкіндік берді. 2016 жылдың екі тоқсанында жұмыссыздық деңгейі 4,7 па­йызды құрады (2014 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда – 5,2 пайыз, 2010 жылы – 6,2 пайыз).

Елорда жұмыссыздықтың төмен деңгейімен көшбасшы позициясын иеленді, аталған көрсеткіш республикалық көрсеткіштен 0,3 пайызға төмен.

Елордадағы еңбек нарығы жағ­дайының тұрақтылығы шеңберінде Астана қаласының хал­қын жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің 2016 жылға ар­налған кешенді жоспары бекітіліп, оның негізінде жұмыссыздарды, оның ішінде халықтың нысаналы топтарын жұмыспен қамту бо­йынша шаралар қарастырылған. Мемлекеттік көмек көрсету шараларымен 16640 адам қам­тылу жоспарланған. Бүгінгі күні кешенді жоспар 98,7 пайыз орындалды.

Бүгінде жұмыспен қамту мәселелері жөнінде 9964 адам сұраныс жасады, жұмыс­сыздықтан әлеуметтік қорғау шараларымен 7980 адам қам­тылды. Жұмыспен қамту ор­ганының ықпал етуімен 5725 адам жұмысқа орналасты немесе жалпы сұраныс жасағандардың 57,5 пайызын құрады, оның ішінде 111 адам әлеуметтік жұ­мыс орындарына және 544 оқу орындарының түлектері жас­тар практикасына жіберілді. Қоғамдық жұмыстарға 1632 адам қатысуда және кәсіби даярлаудан 623 адам өтуде.

Елорда халқын жұмыспен қамтамасыз етуді жақсарту мақ­­сатында Астана қаласы әкімдігімен «Жұмыспен қамту – 2020 жол картасы» бағ­дарламасын іске асыру бо­йынша да белсенді жұмыстар жүргізілуде. Ағымдағы жылда аталған бағдарлама екі бағыт бойынша жүзеге асырылады: «Инфрақұрылымды және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты дамыту есебінен жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету» және «Жұмыс берушінің қажеттілігі шеңберінде оқыту және қоныс аудару арқылы жұмысқа орналасуға жәрдемдесу».

Бағдарламаның «Инфрақұры­лымды және тұрғын үй-комму­налдық шаруашылықты дамыту есебінен жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету» бағытына 53 жобаны іске асыру үшін 1133 жұмыс орнын құру жоспарланған болатын (оның ішінде Жұмыспен қамту орталығының жолдамасы бойынша 577 адам). Бүгінгі күні 45 жобаны іске асыру бойынша жұмыстар жүргізіліп, Жұмыспен қамту орталығы арқылы 502 адам жұмысқа орналасты. «Жұмыс берушінің қажеттілігі шеңберінде оқыту және қоныс аудару арқылы жұмысқа орналасуға жәрдемдесу» бағыты шеңберінде 811 адамды қамту қарастырылған. Есеп беру кезеңінде мемлекеттік көмек көрсету шараларымен 836 адам қамтылған.
Жыл басынан бері елордада жұмыссыздарға арналған 9 бос жұмыс орындары жәрмеңкесі, оның ішінде мүмкіндігі шектеулі тұлғаларды, әйелдерді және жас­тарды жұмысқа орналастыру бойынша нысаналы жәрмеңкелер өткізілді. Сонымен қатар, қала­ның оқу орындарының түлектерін жұмысқа орналастыру бойынша жәрмеңкелер ұйымдастырылды.

Еңбек қауіпсіздігі – ерекше бақылауда

– Мүмкіндігі шектеулі жандарды еңбекпен қамту қалай жүргізіліп жатыр?
– Астана қаласының Жұмыспен қамту, еңбек және әлеуметтік қорғау басқармасы жұмысының маңызды бағыттарының бірі мүмкіндігі шектеулі адамдарды мемлекеттік қолдау бойынша жұмыс, оларды жұмысқа орналастыруға жәрдемдесу және оған қоғамдық өмір сүруге тарту болып табылады. 2016 жылға арналған Астана қаласының халықты жұмыспен қамту бойынша кешенді жос­пары шеңберінде мүмкіндігі шектеулі адамдарды жұмысқа орналастыру және әлеуметтік бейімделу жұмысын күшейту бойынша шаралар қарастырылды және 460-тан астам адамды қамту жоспарланған.

Жылдың басынан жұмыс іздеп, 416 мүмкіндігі шектеулі жандар хабарласты, жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғау шараларымен 493 адам қамтылды, оның ішінде 189 адам жұмысқа орналастырылды (оның ішінде жастар тәжірибесіне – 4 адам, әлеуметтік жұмыс орындарына – 16 адам), қоғамдық жұмыстарға кіріскені – 299 адам, кәсіптік оқудан өткені – 5 адам.

– Өндірістегі жазатайым оқиғалар азайды ма? Жалпы еңбек қауіпсіздігін күшейту үшін қандай іс-шаралар жасалып жатыр?
– Өткен жылдың осы кезеңі­мен салыстырғанда 9 ай ішінде 2015 жылы 57 жазатайым оқи­ғадан 2016 жылы 45 жазатайым оқиғаға дейін өндірістік жарақат алу төмендеді. Ауыр жағдайлардың саны 2015 жылы 40 жағдайдан 2016 жылы 26 жағдайға дейін азайды. Өлімге әкеп соққан жағдайлардың саны 2015 жылдың ұқсас кезеңі деңгейінде – 21 жағдайда қалды.

Қабылданған шараларды айтсам, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау техникасын бұзғаны үшін 19 құрылыс объектісі тоқтатылды. Еңбек заңнамасын құқықтық наси­хаттау мақсатында 2016 жыл­дың ағымдағы кезе­ңінде бұ­қа­­ралық ақпарат құрал­да­рында мемлекеттік еңбек инс­пек­торларының 5 рет сөз сөйлеу ұйымдастырылды. Мем­ле­кеттік еңбек инспекторлары қаланың прокуратурасымен бірлесіп, өндірістік жарақат алуды тө­мендету мақсатында құрылыс алаңдарына барумен, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы заңнаманы түсіндіру бойынша еңбек ұжымдарымен 3145 адамды қамтыған 85 кездесу өткізілді.

Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелері бойынша құрылыс компаниялары мен өндірістік кәсіпорын басшыларын және жауапты тұлғаларды тартумен, мүдделі мемлекеттік органдардың қатысуымен 7 мәжіліс өткізілді.

Мемлекеттік еңбек инспекторлары Астана қаласының кәсіпорындарында Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын бұзу және өндіріс­тік жарақат алудың алдын алу бойынша 38 семинар өт­кізілді. Әлеуметтік әріптестік және әлеуметтік және еңбек қатынастарын реттеу жөніндегі үшжақты қалалық комиссияның жұмысы күшейтілді, онда өндірісте болған ауыр және өлімге әкеліп соққан жаза­тайым оқиғаға жол берген кәсіп­­орын басшыларының есеп­тері тыңдалады. Әлеуметтік әріп­тестік және әлеуметтік және еңбек қатынастарын реттеу жө­ніндегі үшжақты қалалық комиссияның отырысында 2017-2019 жылдарға арналған Астана қаласында еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғауды қамтамасыз ету бойынша «Қауіпсіз еңбек» бағдарламасы әзірленді және мақұлданды. Басқармада толық көлемде интернет ресурс жұмыс істейді. Деректердің жинақталуы бойынша ақпарат сайтта орналас­тырылады.

Әлеуметтік жәрдемақылар мен жобалар

– Жыл басынан бері қанша адамға әлеуметтік көмек көрсе­тілді?
– Әлеуметтік қолдаумен 130 000 адам қамтылады, оның ішінде 68 631 зейнеткер, ҰОС ардагерлері –153. 20 265 – мүм­кіндігі шектеулі жан, оның ішінде балалар – 3624; 7 097 – көпбалалы отбасылар, 4 103 – көпбалалы аналар.

Астана қаласы әкімдігімен 2004 жылдан бастап жалпы бiлiм беретiн қала мектептерінің түлектерiне, оның ішінде тұлдыр жетімдерге, бала жасынан мүгедектерге, балалар үйі түлектеріне, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған бала­ларға, көпбалалы отбасы балаларына оқу ақысын төлеу үшiн еңбек нарығында сұранысқа ие мамандықтар бойынша оқу үшін Астана қаласы әкімінің жалпы бiлiм гранттары беріледі.
2015-2016 оқу жылдарында әкімнің жалпы бiлiм гранттары бойынша 81 студент оқуларын жалғастыруда. 2016 жылдың 1 қыркүйегі жағдайы бойынша жалпы бiлiм беретiн мектептің 20 түлегіне, оның ішінде тұлдыр жетімдер ішінен 1 адамға, көп балалы отбасылар ішінен 19 адамға әкімнің жалпы бiлiм гранттары берілді. Осы іспетті шаралар жетерлік.

– Қандай әлеуметтік жобалар жүзеге асты?
– Ағымдағы жылы мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде Астана қаласының Жұмыспен қамту, еңбек және әлеуметтік қорғау басқармасы 14 ҮЕҰ-мен 15 әлеуметтік жобаны жүзеге асырды. Солардың бірін айта кетсем, 1340 мүмкіндігі шектеулі тұлғаға, оның ішінде 522 балаға «Инватакси» қызметін көрсету бойынша 3 үкіметтік емес ұйыммен бірлескен жұмысты қолға алдық. Басқарма қоғамдық институттар өзара қарым-қатынасы жағдайында әлеуметтік жәбірленген топтарды қолдауға қатысты жұмыстар да жалғасуда.
– Әңгімеңізге рақмет!

Орынбек ПАЗЫЛОВ