El damuynyŋ simvolyna ainalǧan körıktı elordamyz barşa qazaqstandyqtyŋ maqtanyşy desek qatelespeimız. Jahan jūrtşylyǧy Qazaqstandy Astana atauymen de tani bastaǧany şyndyq. Qazaqtyŋ kındık qalasynda barşa adamzatty beibıtşılıkke şaqyrǧan jiyndar ötkızılıp keledı. Būl jerde dünie jüzındegı dınder men mädenietterdıŋ qaqtyǧysyn däleldeitın gipoteza men fobiiaǧa soqqy berılıp, örkenietter men dınderdı ünqatysuǧa jetelegen alqaly basqosular ötkızılıp keledı. Künı keşe ǧana aiaqtalǧan «Älemdık dınder men dın liderlerınıŋ dästürlı IV sezı» mūnyŋ aiqyn körınısı. Jiynǧa qatysuşylardyŋ barlyǧy keleşekte de beibıtşılık üşın «bır jaǧadan bas, bır jeŋnen qol şyǧara beruge» uaǧdalasyp tarqasty. Astana törıne jinalǧan älemdık dın liderlerı beibıtşıl sipatta jahan jūrtşylyǧyna ün qatty. Būl otanymyzdyŋ imidjıne oŋ äser etıp qana qoimai, älemdık tatulyqtyŋ nyǧaia tüsuıne de serpın berdı.
Qazaq halqy ärqaşan beibıtşılık pen tatulyqtyŋ qadırın bılgen jūrt. Halqymyzdyŋ qabyrǧaly tarihyna köz jügırter bolsaq, babalarymyzdyŋ Asan qaiǧy ızdegen «Jerūiyqqa» ūmtylyp, elde «qoi üstıne boztorǧai jūmyrtqalaǧan» qoǧam ornatuǧa qūştar bolǧanyn köremız. Būl ūǧym ataqty Tomas Mordyŋ «Utopiiasy» nemese Äl-Farabi babamyzdyŋ «Qaiyrymdy qalanyŋ tūrǧyndaryndaǧy» qoǧam siiaqty körınuı mümkın. Osy atalǧan tüsınıkterdıŋ, kırşıksız qoǧamnyŋ özındık parametrlerı de joq emes. Atalǧan danyşpandardyŋ bärı ışkı yntymaǧy jarasqan, halqy baqytty, ädılettılık ornaǧan qoǧamdy aŋsap ötken. Mūndai ölkede adamdar arasyndaǧy tatulyq pen özara senım ornap, baqytsyzdyq atauly alystai tüsedı. Otanyn jüregımen jäne aqylymen süie bılgen adam ūltaralyq jäne dınaralyq tatulyqqa maŋyz berıp, memleketşıldık ūstanymnyŋ maŋyzyn jete tüsınbek.
Tarihqa köz jügırtsek, Qazaq handyǧy qūrylyp, eldıktı nyǧaitu kün tärtıbıne şyqqan uaqytta ataqty äz Jänıbek hannyŋ ordasyna isı qazaqtyŋ igı jaqsylary jinalady. Jiynda Alaştyŋ abyz aqsaqaly bolǧan Asan qaiǧy köpşılıkke bır jūmbaq jasyrady. Ol qolyndaǧy qamşysyn han ordasyndaǧy ülken kiızdıŋ ortasyna qoiyp, «aralaryŋda kiızdı baspai qamşyny alyp beretın kımıŋ bar?» dep sūraidy. Köpşılık tosylyp, qamşyny aludyŋ jolyn tappaidy. Sonda Asan qaiǧy «Handa qyryq kısınıŋ aqyly bolar. Bälkım, sen alyp berersıŋ?» dep hanǧa qaraidy. Äz Jänıbek ornynan tūryp, kiızdı büktegen küide qamşyǧa jetedı. Qamşyny alyp, Asan qaiǧyǧa beredı. Hannyŋ tapqyrlyǧyna razy bolǧan Asan qaiǧy būl jūmbaqtyŋ maǧynasyn bylaişa tüsındırıp beredı:
«Qamşy kiızdıŋ ortasynda bolǧandyqtan, ony alu da oŋaiǧa soqpady. Oǧan qol jetkızu üşın kiızdı bükteuge tura keldı. Astananyŋ da osy sekıldı eldıŋ ortasynda ornalasqany jön. Öitkenı, elorda memlekettıŋ jüregı ıspettı. Astanamyz eldıŋ şekaralas bölıgınde ornalassa, tūtqiyldan kelgen jau eldıŋ jüregıne qanjar sūqqanmen bırdei bolady. Astana eldıŋ ışınde ornalassa kiızdı büktegendei etıp jetkenşe bız de qam jasarmyz. El ırgesınde de qalyŋ el bar. Sondyqtan el astanasyn Türkıstannan Ūlytauǧa auystyrǧan jön» dep tüiındeidı. Abyz qarttyŋ būl keŋesı tarihi sebepterge bailanysty uaqytynda oryndalmasa da, araǧa ǧasyrlar salyp täuelsız Qazaqstannyŋ uaqytynda jüzege asty. Elordanyŋ Almatydan Astanaǧa köşuınde osyndai strategiialyq häm zamanaui maŋyzy bar babalar ösietı jatyr deuge bolady.
Qazaqstan halyqaralyq deŋgeide moiyndalǧan köptegen ırı bastamalar iesı. Al kez kelgen bastamany ūsynuşy bırınşı kezekte öz müddesın de eskeretını aidan anyq. Bastamanyŋ özgeler tarapynan ūsynyluy onyŋ bet-beinesın özgerısterge ūşyratady. Elımızdıŋ bastamasymen ömırge kelgen ıs-şaralardyŋ barlyǧy memlekettıŋ ūlttyq qauıpsızdıgı, azamattardyŋ beibıt ömır süruı jäne otanymyzdyŋ örkendeuı üşın jasaluda desek qatelespeimız. Būl bastamalar älem qauymdastyǧy tarapynan qoldau tapty. Atalǧan ideialardyŋ astarynda bükıl adamzatty tatulyqqa, beibıt damuǧa şaqyratyn ömırşeŋ oilar jatyr. Al osy bastamalardyŋ täuelsız Qazaqstannyŋ törınen bastau aluy – bızdıŋ basty jetıstıgımız!
Qoryta kelgende, beibıtşılık pen jasampazdyqtyŋ ülgısındei bolǧan elordamyzdyŋ mereitoiy qūtty bolsyn degım keledı. Aspanymyz aşyq, täuelsızdıgımız baiandy bolsyn, aǧaiyn!
Säken ESIRKEPOV,
Astana qalasy Dın ısterı departamentınıŋ jetekşı mamany
