Sankt-Peterburg qalasyna Jeŋıs merekesı qarsaŋynda jolymyz tüstı. Üş jüz jyldyq tarihy bar, qazyǧyn Petr patşa qadaǧan qalanyŋ aristokratiialyq symbaty alqyzyl tudyŋ köleŋkesınde qalyp, maidangerler ruhy aspandap tūrǧandai. Solai boluy kerek te şyǧar. Ūly Otan soǧysynyŋ eŋ qandy betterınıŋ bırı osy qalada jazyldy.
Qazaqtyŋ qos qarlyǧaşy Äliia men Mänşüktıŋ jäne myŋdaǧan qazaqstandyqtardyŋ mäŋgı ölmes erlıgı osy jerde jazylyp, bozdaqtardyŋ qasyqtai qany osy topyraqqa tögıldı. Al jau qorşauynda qalǧan leningradtyqtardy jebegen Jambyldyŋ:
«Lenigradtyq örenım,
Maqtanyşym sen edıŋ!
Neva özenın süikımdı,
Būlaǧymdai köremın…» degen jyrynyŋ jazylǧanyna jetpıs jyldan assa da älı de ekı eldıŋ arasyn jaqyndatyp tūr. Sol sebeptı de Jambyl atamyzǧa qoiylǧan eskertkışke taǧzym etu jol saparymyzdyŋ basty maqsaty da edı. Arhitektor Feliks Romanovskii jäne skulptor Valentin Sveşnikov jasaǧan aqyn eskertkışı osydan 13 jyl būryn ülken joldan bastau alatyn oramda qoiylypty, köşenı Jambyl atymen atapty. Sankt-Peterburg jäne Leningrad oblysyndaǧy qazaqtardyŋ basyn qosatyn «Ata-meken» qoǧamynyŋ töraǧasy Särsenǧali Qūspanovty osy jerde kezdestırdık. Qazaq qoǧamynyŋ belsendılerı dästür boiynşa aqyn eskertkışı men Piskariov memorialdy qorymyndaǧy senbılıkke qatysady eken.
Leningrad qorǧanysy kezınde qūrban bolǧandardyŋ mäŋgılık mekenınde «Lenigradty qorǧau kezınde qūrban bolǧan qaharmen qazaqstandyq otandastarymyzdyŋ erlıgı men daŋqy mäŋgı saqtalady» degen jazuy bar taqta qaǧylypty. Onyŋ mındettı türde qazaq-orys tılderıne jazyluyn qadaǧalaǧan Särsenbai aǧamyz eken. Jalpy, Qazaq
qoǧamynyŋ müşelerı qazaq tarihyna qatysty eskertkışterdı kütıp ūstaudy mındetıne alǧan. Jergılıktı äkımşılık tiıstı kölık pen qūral-jabdyqtaryn ǧana böledı.
– Äliia Moldaǧūlova oqyǧan mektepte mūrajai bar. Jyl saiyn qazaqtyŋ batyr qyzymen bırge soǧysqan ardagerlerdı Qazaq üiınde jinap, qūrmet körsetuşı edık. Alaida, jyldan jylǧa olardyŋ da qatary da sirep bara jatyr, – dedı Särsenbai Qūspanov.
Jalpy, osy sapar barysynda kezdesken adamdardyŋ yqylas-peiılıne qarap qazaqstandyq jauyngerlerge degen qūrmettıŋ airyqşa ekenın erıksız aŋǧardym. Jyl saiyn Jeŋıs künı qarsaŋynda Jambyl Jabaev eskertkışı janynda mektep oquşylary, qoǧamdyq ūiymdardyŋ belsendılerı, elşılık ökılderınıŋ qatysuymen türlı patriottyq şaralar ūiymdastyrylady eken. Osyndai taǧylymdy şaralardy ötkızude, ärine, Sankt-Peterburg qalasyndaǧy Qazaq qoǧamynyŋ müşelerı ölşeusız eŋbek sıŋırıp jürgenı sözsız.
Ūly Otan soǧysy tarihyn zerdelesek Leningrad üşın bolǧan qiian-keskı şaiqastyŋ orny bölek deuge tūrady. Jau qūrsauynda qalǧan qalany qorǧau kezınde qanşama keŋestık jauyngerler oqqa ūşyp, jer jastandy. Eŋ bastysy qasyq qany qalǧanşa aiqastan şegınbegen maidangerlerımız jaudy Leningradǧa kırgızbei, betın qaitardy. Osyndai tarihi şaiqas kezınde qanşama qazaqstandyq azamattar da erlıktıŋ ülgısın körsettı. Al sol erlıktıŋ jergılıktı tūrǧyndar tarapynan elenıp, eskerıluı şyn mänınde köŋıldı marqaityp, eŋseŋdı köteredı eken.
Aigül UAISOVA,
Sankt-Peterburg
