Ел-жұртқа білдірмей, бірінші әйелінен жасырып, екінші әйелге үйленуге бола ма? Егер куәгерлері жеткілікті болса, неке қидыруға шариғатта рұқсат бар ма?
Бұл – қазіргі кезде діни сайттарға бір күнде бірнеше рет қайталанып қойылатын сұрақтардың бірі. Негізінде, осы іспеттес сұрақтың астарында бір теріс пиғылдың тұрғаны сезіледі. Сірә, бұл – ер кісілердің шаһауи қажеттіліктерін орындау үшін басқадан жасыру, білдірмеу мақсатында туындайтын сұрақ. Оның орнына «Исламда екі немесе одан көп әйел алудың қандай шарттары бар?» деген сұрақ қойылса, онда әңгіме басқа. Қазіргі таңда осы мәселеде «Дінде бар екен, рұқсат берілген екен, сүннет екен, сүннет амалды орындау үшін үйленсем» деген түрлі әңгімелер айтылып, дін адамдарынан сөзіне қуаттау тілеп жатқандар көп. Дінде рұқсат бар екені рас. Бірақ, «Шарттары қандай? Қандай жағдайда рұқсат береді? Не үшін рұқсат берген?» деген сияқты сауалдардың анық-қанығына жетуге ешкімнің дәті бара бермейді. «Сұрайтын болсам мойныма жауапкершілік жүктеледі, жүк артылады» деп, мұндай сұрақ қойғанды құп көрмейді. Сонымен қатар, «басқа әйелмен некелескенімді бірінші әйелім мен ата-анам білмесе бола ма?» деген мағынадағы сұрақтар да қайта-қайта қойылып жатады.
Исламда екі немесе одан көп әйелге үйленушілерге қойылатын негізгі шарттың бірі – әділдік жасау. Яғни, екі әйелі бар адам екеуіне барлық жағынан теңдей қарауы тиіс. Үй-жай мәселесінде, киім-кешек мәселесінде, азық-түлік мәселесінде, дем алу, емделу, күнделікті үйге жұмсалатын қаражатта және отбасыға көңіл бөлу мәселесінде де бөле-жармауы керек. Алла Тағала Құранда «Егер әділетсіздік жасап қоюдан қорықсаңдар, біреумен шектеліңдер» деген. Өкінішке қарай, қазіргі қоғамда қос-қостап әйел алушылар көп, бірақ, олардың ішінде осы шарттарға амал жасап жатқандары жоқтың қасы.
Көп ер азаматтар екінші әйелге үйленіп алып алған соң, бірінші әйелінен тайсақтап, оған мүлдем білдірмейді. Ал әйелі қой аузына шөп алмас момын болса, оны басынып бала-шағасымен тастап, жас әйелімен бірге тұрады. Біріншісін адам санамайтын, талақ қылып тастап кететін жағдайлар жиі кездесіп жатады. Яки, бұл жерде отбасы берекесі шайқалатындықтан, ислам мұндайды құптамайды.
Ал әлгіндей некелесу жайында қойылған сұрақтардың түпкі пиғылында бір қараулық жатса да, шарттарымен ғана шектеліп жауап бере кетейік. Неке дұрыс болуы үшін мынадай үш парыз бар. Біріншісі – мәһр. Яғни, ер кісі өзіне әйелдікке разы болып жатқан әйелге мәһр беруі парыз. Екіншісі, ең кемінде екі ер кісі немесе бір ер, екі әйел адам куәгерлік жасауы парыз. Үшіншісі, екеуара келісімдері болып, шынайы отбасы құруға деген ниеттерін анық түрде баяндауы парыз. Некедегі ауызша айтылған келісімді өздері және куәгерлері анық естуі тиіс. Осы үш парыздың орындалуымен неке дұрыс болып есептеледі.
Егер куәгерлерге «менің үйленгенімді ешкімге айтпа» деп шарт қосса, ғұламалар бұл мәселеде ихтилаф жасаған. Бір тобы «бұл сыр болған неке есепке алынады» десе, екінші бір тобы некенің есепке алынбайтындығын айтады.
Дегенмен, әйел де – біреудің аялап өсірген қызы, оның да ата-анасы бар. Ешкім өз қызының ата-анасына білдірмей отбасы құрғанын қаламайды. Қызының адал жарын көргісі келеді, бақытты болғанын қалайды. Сондықтан, жасырын неке – тек нәпсәни қалау ғана. Шын ер азамат ата-анасының алдынан өтіп, ризалығын алып барып неке қидырады. Себебі, ата-ана разы болмайынша, ұрпағы жәннәтқа кіре алмайтындығы пайғамбар (с.а.с.) хадистерінде айтылады.
«Ата-ананың разылығы – Алланың разылығы» екенін естен шығармайық!
Жандос Айтбай,
«Нұр Астана» мешітінің найб имамы
