قازاقستاندا 2009 جىلدان باستاپ قابىلدانعان «ديپلوممەن اۋىلعا» جوباسى بۇگىنگە دەيىن جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. جوبانىڭ نەگىزگى ماقساتى – اۋىلدىق ەلدi مەكەندەرگە جۇمىس iستەۋگە جانە تۇرۋعا كەلگەن دەنساۋلىق ساقتاۋ, بiلiم بەرۋ, الەۋمەتتiك قامسىزداندىرۋ, مادەنيەت, سپورت, اگروونەركاسىپتىك كەشەندى ماماندارى مەن اۋىلدىق وكرۋگ اكىمدەرى اپپاراتتارىنىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرىنە الەۋمەتتiك قولداۋ كورسەتۋ.
جوبانىڭ شەڭبەرىندە كەلگەن مامانعا 100 (اەك) ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشتە (345 مىڭ تەڭگە) بىرجولعى كوتەرمە جاردەماقى بەرىلەدى. ال تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ ءۇشىن جىلدىق 0,01% مولشەرiندە 15 جىلعا دەيىنگى مەرزiمگە 1 500 (اەك) ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشتە (5 200 ملن مىڭ تەڭگە) كرەديت تۇرىندە الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارى كوزدەلگەن.
الايدا بۇل باعدارلاماسىنىڭ جۇزەگە اسىپ جاتقانىنا 14 جىل بولدى, ماماندارعا مۇقتاج وڭىرلەر كوبەيمەسە, ازايعان جوق. ءوز مىندەتتەمەسىن ورىنداپ, ءۇش جىل اۋىلدا جۇمىس ىستەگەن ماماندار ءتيىستى مەرزىمى اياقتالعان سوڭ جۇگىن بۋىپ-ءتۇيىپ, قايتادان قالاعا كوشىپ كەتىپ جاتىر. جىلدار بويى بيۋدجەتتەن قارجى قۇيىلىپ كەلگەن باعدارلاما نەگە مىندەتىن ءمىنسىز ورىنداي الماي جاتىر؟
كوشكەن جاس مامانداردىڭ باعدارلامادان اينىپ, قالاعا قايتىپ كەتۋىنىڭ سالماقتى سەبەبى – تۇرعىن ءۇيدى ساتىپ الۋ قيىندىقتارى جانە ورتالىقتاندىرىلعان سۋ مەن جىلۋدىڭ جابدىقتالۋىنىڭ جوقتىعى.
ناتيجەسى كوپتەگەن اۋىل ءالى كۇنگە دەيىن تاجىريبەلى مۇعالىمسىز, بىلىكتى دارىگەرسىز وتىر.
مەملەكەتتەن بەرىلەتىن ءبىر رەتتىك 345 مىڭ تەڭگە نەگە جەتەدى!؟ قازىر ازىق-تۇلىكتىڭ اۋىلداعى قۇنى قالاداعى باعامەن بىردەي. ۇيگە دەپ بەرىلەتىن 5 ميلليون تەڭگەگە ءۇي الا الاسىز با؟ نەمەسە جوبامەن بارعان مامان سول اۋىلدا «كۆارتيرانت» بولىپ ءجۇرۋ كەرەك پە؟
وسى ورايدا, جالپىۇلتتىق سوتسيال-دەموكراتيالىق پارتياسى, اۋىلدىق جەرلەرگە بارعان ماماندارعا جاعداي جاساۋ ماقساتىندا تومەندەگى ۇسىنىستاردى ۇسىنادى:
- ماماندارعا بەرىلەتىن ءبىر رەتتىك كوتەرمە جاردەماقىنى, ءار وتباسى مۇشەسىنە ياعني ادام باسىنا 150 (اەك) ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشكە (520 مىڭ تەڭگەگە) دەيىن ارتتىرۋ;
- اۋىلدار تۇگىلى, كەيبىر اۋدانداردىڭ وزىندە «ديپلوممەن اۋىلعا» باعدارلاماسىنىڭ كريتەريلەرىنە سايكەس كەلەتىن تۇرعىن ۇيلەر جوق. 70-جىلدارى سالىنعان ۇيلەر قۇلايىن دەپ جاتىر جانە تۇرۋعا قولايسىز. سوندىقتان دا جاس ماماندارعا 5 ملن تەڭگەگە كرەديت بەرگەنشە جاڭا ۇيلەر سالىپ بەرۋ نەمەسە تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋعا جانە سالۋعا بەرىلەتىن نەسيە مولشەرىن 3000 (اەك) ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشكە (10 ملن تەڭگەگە) دەيىن ۇلعايتۋ. (اۋىلدى ەلدى مەكەندەردىڭ گەوگرافيالىق ورنالاسقان جەرىنە بايلانىستى.)
- باعدارلاما اياسىندا اۋىلدىق جەرلەرگە باراتىن مامانداردىڭ 70% جاس وتباسىلار بولعاندىقتان, مىندەتتى ەڭبەك ءوتىلىمىن 3 جىلدان, 5 جىل نەمەسە 7 جىل ارالىعىنا دەيىن ۇزارتۋ قاجەت.
- باعدارلامانىڭ اۋقىمىن كەڭەيتىپ, وعان اۋىلدىق اۋدانداردىڭ ورتالىقتارى بولىپ تابىلاتىن مونوقالالار مەن شاعىن قالالاردى ەنگىزۋدى ۇسىنامىز.
ناۋرىز سايلاۋباي,
ءماجىلىس دەپۋتاتى
