ەسكەرتكىش تاقتادا دا ءمان بار

جۋىردا رەسەيدىڭ ءبىر تەلەارناسىنان وسىدان ەكى جىل بۇرىن 88 جاسىندا دۇنيە سالعان تالانتتى اكتەر, جۇرتشىلىققا كينوداعى تاماشا رولدەرى ارقىلى جاقسى تانىس الەكسەي باتالوۆقا ارناپ قويىلعان مەموريالدىق تاقتانىڭ اشىلۋىن كوردىم.ەسكەرتكىش تاقتا اكتەردىڭ ماسكەۋدە وتىز جىلعا جۋىق تۇرعان ۇيىنە قويىلدى. ەندى مۇنى نەگە ايتىپ وتىرسىز دەيسىز عوي… سەبەبى بار. وسى تاقتادا تانىمال تۇلعانىڭ جارىق دۇنيەدە كىم بولعاندىعى, قانداي فيلمگە تۇسكەندىگى, قانداي اتاعى بار, قىسقاسى, ءبارى دە وبرازبەن ايشىقتى كورسەتىلگەن. ماعان ونىڭ اسقان كوركەمدىكپەن جاسالعاندىعى ۇنادى. تاقتانى كورىپ تۇرىپ, اكتەر باتالوۆتىڭ كىم ەكەندىگى كوز الدىڭىزعا دوڭگەلەنىپ كەلە قالادى.
ءبىزدىڭ باس شاھاردا دا ومىردەن وتكەن ايتۋلى تۇلعالار تۇرعان ءۇيدىڭ قابىرعاسىنا قويىلعان تاقتالار بار. بىراق سونى ءبىلىپ, كورىپ جاتقان جۇرتتىڭ قاراسى از. ءتىپتى, بايقاماۋى دا مۇمكىن. ماسەلەن, وسى ءۇش-ءتورت جىلدىڭ كولەمىندە ساكەن ءجۇنىسوۆ, فاريزا ­وڭعارسىنوۆا, رىمعالي نۇرعالي, ءابىش كەكىلبايۇلى سەكىلدى ۇلتىمىزدىڭ مارقاسقالارى تۇرعان ۇيلەرگە مەموريالدى تاقتا قويىلدى. وتكەن جولى «پوەزيا پاديشاسى» اتانعان فاريزا اپامىز ءومىرىنىڭ سوڭعى جىلدارى تۇرعان د.قوناەۆ كوشەسىندەگى ءۇيىنىڭ قابىرعاسىنداعى تاقتانى ادەيىلەپ بارىپ كوردىم. بىراق وسى ەسكەرتكىشتى ونشا ەشكىم بايقامايدى. تاقتانىڭ تۇرقى دا شاعىن, كوزگە دە ىلىنبەيدى. ءۇيدىڭ ىرگەسىنەن ءارى-بەرى ءوتىپ جاتقان جۇرت وسىندا قازاقتىڭ ۇلى شايىرى تۇرعاندىعىنان بەيحابار. اسىل ءسوز زەرگەرى ءابىش اعاعا دا, عالىم ­رىمعالي اعاعا دا قويىلعان ەسكەرتكىش سولاي… ءبىر بۇرىشتا بىلىنبەي تۇر.
وسىنىڭ ءبىر سەبەبى بار ما دەپ, قالالىق مادەنيەت جانە سپورت باسقارماسىنىڭ تاريحي جانە مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك ينسپەكتسيا ءبولىمىنىڭ باسشىسى اسقار قالىباەۆقا حابارلاستىق. ول كىسى مەموريالدىق تاقتانى قويۋدىڭ ستاندارتى بار ەكەندىگىن ايتتى. دۇرىس ەكەن دەلىك. بىراق الماتىعا جول تۇسكەندە مۇحتار اۋەزوۆ, قۇرمانبەك جانداربەكوۆ سەكىلدى ارداقتىلار تۇرعان ۇيگە قويىلعان ەسكەرتكىش تاقتانى كورىپ, كوڭىلىمىز تولعان ەدى. سول كەزدە باس شاھارداعى مەموريالدىق تاقتانى وسىلاي نەگە جاساماسقا دەگەن وي قىلاڭ بەردى.
«ءبىزدىڭ ويىمىزدى بەلگىلى عالىم سەرىك نەگيموۆ تە قۇپتادى. «ەسكەرتكىش تاقتا دەگەن – ماڭگىلىك تۇراتىن دۇنيە. ونى اسەم, كورنەكى جاساۋ قاجەت. جازۋى دا ورنەكتى بولعان ءجون. ەلىمىزدىڭ استاناسىندا تۇرعاندىقتان, ول ادامعا اسەر ەتۋى كەرەك. تۇندە شام جاعىپ, جارقىراتىپ قويسا بولادى. بۇدان جاستار تاعىلىم الادى. سوندىقتان وعان مەملەكەتتىك كوزقاراس كەرەك» دەدى اعامىز. عالىمنىڭ سوزىندە جان بار.
ءبىر سوزبەن ايتقاندا, مەموريال­دىق تاقتانىڭ ءوزى – يدەولوگيا ەكەندىگىن ۇمىتپايىق. ءبىز وسى ارقىلى تۇلعانى قادىرلەۋدى, دارىپتەۋدى جاس ۇرپاققا ۇيرەتەمىز.