استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ كەزەكتى سەسسياسىنا دايىندالۋ بارىسىندا دوڭگەلەك ۇستەل ءماجىلىسى ءوتتى. وندا حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ سالاسىنداعى ءىس-شارالاردىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋداعى وزەكتى ماسەلەلەر كەڭىنەن ءسوز بولدى.
قالالىق ءماسليحاتتىڭ حاتشىسى سانسىزباي ەسىلوۆتىڭ ءتوراعالىعىمەن ءوتكەن القالى جيىنعا «نۇر وتان» حدپ استانا قالالىق فيليالى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى س.احمەتوۆ, ەلوردالىق كاسىپوداقتار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى س.مىڭباەۆ جانە قالالىق اتقارۋشى ورگانداردىڭ باسشىلارى, ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ, قوعامدىق ءبىرلەستىكتەردىڭ وكىلدەرى, حالىق قالاۋلىلارى جانە جۇمىس بەرۋشىلەر قاتىستى.
الدىمەن استانا قالاسى جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار باسقارماسىنىڭ باستىعى الما التىباەۆا ءسوز الدى. ەلباسى ءوزىنىڭ «قازاقستان-2050» ستراتەگياسى: قالىپتاسقان مەملەكەتتىڭ جاڭا ساياسي باعىتى» اتتى حالىققا ارناعان جاڭا جولداۋىندا الەۋمەتتىك ءماسەلەلەرگە مەيلىنشە كوپ كوڭىل ءبولگەنىن, الەمدىك تۇراقسىزدىقتىڭ باستى قاتەرى جۇمىسسىزدىقتىڭ ءوسۋى ەكەنىن ەسكەرە كەلە, باسقارما باستىعى ەلىمىزدە جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان مەملەكەتتىك تە, سالالىق تا – بارلىق باعدارلامالار, تەك ءالدەبىر بولىكتەرى ەمەس, بارلىعى ناقتى جۇمىسقا ورنالاستىرۋدى قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس ەكەنىن تىلگە تيەك ەتتى. «ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز – الەۋمەتتىك قاۋىپسىزدىك جانە ازاماتتارىمىزدىڭ باقۋاتتىعى. بۇل – قوعامداعى تۇراقتىلىقتىڭ ەڭ جاقسى كەپىلى. وسىعان وراي ءبىز ەڭبەكپەن قامتاماسىز ەتۋ جانە ەڭبەك تولەمى ساياساتىن جاڭعىرتۋعا ءتيىسپىز» دەدى ا.التىباەۆا.
ونىڭ ايتۋىنشا, جۇمىسسىز ازاماتتاردى ەڭبەك نارىعىنا بەيىمدەۋ, قولداۋ جانە جۇمىسقا ورنالاستىرۋ مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرۋ ماقساتىندا باسقارما جۇمىس iزدەپ حابارلاسقان ازاماتتارعا جۇمىسسىزدىقتان الەۋمەتتiك قورعاۋدىڭ بەلسەندi شارالارى, ونىڭ iشiندە لايىقتى جۇمىس iزدەۋگە جاردەمدەسۋ, جۇمىسسىزداردى كاسىپتىك دايارلاۋ جانە قايتا دايارلاۋ, اقىلى قوعامدىق جۇمىستاردى, سونداي-اق جۇمىسپەن قامتۋ سالاسىندا الەۋمەتتىك قورعاۋدىڭ قوسىمشا شارالارىن ۇيىمداستىرىپ, وقۋدان بوس ۋاقىت كەزىندە وقيتىن جاستارعا اقىلى قوعامدىق جۇمىستار, كاسىپتىك ديپلومنان كەيىنگى تاجىريبە – «جاستار تاجىريبەسى» جانە حالىقتىڭ نىسانالى توپتارى ءۇشىن الەۋمەتتىك جۇمىس ورىندارىن ۇيىمداستىرىپ كەلەدى. «جۇمىسپەن قامتۋ-2020» باعدارلاماسى اياسىندا اتقارىلىپ جاتقان يگى ىستەر دە جۇمىسسىزدار سانىن ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرىپ وتىر. جالپى, ەلوردالىق جۇمىسسىزداردىڭ دەنى ايەلدەر مەن جاستار ەكەن.
بۇگىنگى تاڭدا جاستاردىڭ جوعارى ءبىلىم الۋعا قۇلشىنىسى ارتۋدا. ولاردىڭ كوبى ەكونوميست, زاڭگەر بولۋعا نيەتتى. ماسەلەن, وتكەن جىلى استاناداعى جوعارى جانە ورتا كاسىبي ءبىلىم بەرۋ ورىندارىن ءتامامداعان 9 مىڭنان استام ستۋدەنتتىڭ 55 پايىزى ءدال وسى ماماندىقتار بويىنشا ءبىلىم الىپ شىققان. بىراق, ولاردىڭ بارلىعى بىردەي جۇمىسقا ورنالاستى دەپ ايتۋ قيىن. سەبەبى, قالادا كاسىبي ماماندار تاپشى. وسىعان وراي, دوڭگەلەك ۇستەل بارىسىندا استانا قالاسى كاسىپوداقتارى كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى سارسەنباي مىڭباەۆ تۇرعىنداردى ەڭبەكپەن قامتاماسىز ەتۋ, ەڭبەك قاتىناستارىن رەتتەۋ, ەڭبەكتى قورعاۋ, ەڭبەك ەتەتىن ادامعا جاعداي جاساۋ, ۋاقىتىندا ءتيىستى جالاقىسىن بەرۋ قوعامدى تولعاندىرىپ جۇرگەن ماسەلەلەر ەكەنىن ەسكەرتتى. بۇل ماسەلەگە ەلباسىنىڭ دا بارىنشا ماڭىز بەرىپ وتىرعانىن جەتكىزگەن ول ستاتيستيكالىق ءمالىمەتتەر بويىنشا, 230 مىڭ عانا حالقى بار سوناۋ تسەلينوگراد كەزىندە قالامىزدا 16 كاسىبي-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسى بولسا, بۇگىندە حالىق سانىنىڭ ەسەلەپ وسكەنىنە قاراماستان, استانادا ولاردىڭ سانى ەكى ەسەگە دەيىن ازايعانىن ايتتى. ماڭىزدى ماسەلەنىڭ ءبىرى – جاستاردىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋى ەكەنىن تىلگە تيەك ەتكەن س.مىڭباەۆ قازىرگى كەزدە كوپ جاستار تاجىريبەنىڭ بولماۋىنان جۇمىسقا ورنالاسا الماي ءجۇرگەنىن جەتكىزدى.
جۇمىسسىزدىق ماسەلەسى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتاردى دا الاڭداتۋدا. استانادا 17 مىڭعا جۋىق مۇگەدەك بولسا, ولاردىڭ تەك 6 پايىزى عانا جۇمىسپەن قامتىلعان. بۇل رەتتە قازاقستان مۇگەدەكتەرى وداعى پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى جادىراسىن سادۋاقاسوۆتىڭ ايتۋىنشا, جىل سايىن ەلىمىزدە مۇگەدەكتەر سانى ءوسىپ وتىر. مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامداردىڭ قوعامعا ارالاسۋى ءالى دە قيىن. سوندىقتان, ولارعا اقپاراتتىق قولداۋ مەن پسيحولوگيالىق كومەك قاجەتتىگىن العا تارتقان ج.سادۋاقاسوۆ مۇگەدەكتەردى وقىتۋ مەن ولاردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋىنا كومەك سۇرادى. وسىعان وراي, ءماسليحات حاتشىسى حالىق قالاۋلىلارىن ماسەلەنىڭ شەشىلۋىنە قولداۋ بىلدىرۋگە شاقىردى. بۇل رەتتە دەپۋتاتتار م.ورالوۆ, ب.سولسانوۆ, م.شەكەنوۆ, ت.ورازاقوۆ قالادا جۇمىسپەن قامتۋ مەملەكەتتىك ساياساتىن ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستارعا قاراماستان, ەڭبەك نارىعى تەڭگەرۋسىز قالىپ, بىلىكتى كادرلاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى ورىن الىپ وتىرعاندىعى تۋراسىنداعى ويلارىن ورتاعا سالدى. وسىعان وراي, جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ مۇگەدەكتەردى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتۋى, ەڭبەك ادامىنىڭ جوعارى ءونىمدى جۇمىسى ءۇشىن جاعدايلار جاساۋ جاۋاپتىلىقتارىن ارتتىرۋ قاجەتتىگى دە ءسوز بولدى. بۇل رەتتە ەڭبەك نارىعىندا باسەكەگە قابىلەتسىز جاستاردىڭ جاعدايى ەرەكشە الاڭداۋشىلىق تۋعىزىپ وتىر. سوندىقتان, دوڭگەلەك ۇستەل قاتىسۋشىلارىنىڭ تالقىلاۋلارى مەن ۇسىنىستارىن تۇيىندەي كەلە س.ەسىلوۆ جۇمىسپەن قامتۋ مەملەكەتتىك ساياساتىن ىسكە اسىرۋ ءجونىندەگى قىزمەتتەردە, سونىمەن قاتار مۇگەدەكتەردى جۇمىسپەن قامتۋدا ءناتيجەلەرگە جەتۋ ءۇشىن تەك قالالىق باسقارمالار مەن مەملەكەتتىك قۇرىلىمداردا عانا ەمەس, قوعامنىڭ بارلىق مۇددەلى جاقتارى مەن جەكە سەكتورلارداعى جانە ازاماتتىق قوعامداعى قىزمەتتەردىڭ ءتيىمدى ءۇيلەسىمدىلىگى قاجەت ەكەندىگىن اتاپ ءوتتى.
گۇلبارشىن وكەشقىزى
