ەركەعالي بەيسەنوۆ,
جۋرناليست:
بيىل «استانا اقشامى» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ءنازيرا بايىربەكتىڭ بلوگەر, اۋدارماشى سادىق شەرىمبەكتەن العان سۇحباتىن جۇرت قاتارلى مەن دە وقىپ شىقتىم. ەكەۋى دە قازىرگى قازاق قوعامىندا جاڭاشا كوزقاراس قالىپتاستىرۋعا تالپىنعان جاستار عوي. سوندىقتان سۇحبات ءساتتى شىققان. الايدا سادىق زامانداسىما قارسى ايتار ءۋاجىم دە بار.
الدىمەن ونىڭ كەلىسەتىن ويلارىنا توقتالساق… «بىزدە ءالى كەڭەس وكىمەتىنەن قالعان جازۋشىلىق جۇيە ساقتالىپ وتىر. ول قارتايىپ كەتكەن. ال ءبىزدىڭ سول كەزدەن قالعان بۋىن وكىلدەرىنىڭ جاسى ۇلعايعان. ولار بەرگى بۋىندى يگەرە الماي وتىر» دەگەنى – اششى شىندىق. مايموڭكەلەمەي مويىنداپ, قىرسىقپاي قابىلداۋ كەرەك. ادەبيەت تۇرماق, ءححى عاسىر جۋرناليستيكاسى دا «كەڭەستىك شەكپەنىن» لاقتىرىپ تاستاپ, زاماناۋي ۇلگىدەگى «كۇرتەگە» كوشكەن. «مالتاسىن ەزگەن» مىلجىڭ ءسوزدى ەشكىم وقىمايدى قازىر. ايتار ويىڭدى قىسقا قايىرىمنىڭ ىشىنە ادەمى ستيلمەن ەنگىزە الۋ – اسقان شەبەرلىك. ماعىناسىن يگىلەپ ايتقاندا, جازا الاتىن جۋرناليستەرگە «قۇيتىرقى ستيل» ءتان.
ءسوزدى ويناتۋ كەرەك, بىراق, سوزبەن ويناۋعا بولمايدى. ال ول قولىڭنان كەلمەسە, كوپتىڭ ءبىرى بولىپ جۇرە بەرەسىڭ, انشەيىن. سوسىن تاراپتان اتىڭ, پاراقتان زاتىڭ ۇمىتىلادى. سادىقتىڭ «…الداعى بەس جىل ىشىندە قازاقستاندا جازۋشىلىق سالاسى جاڭا تەحنولوگيامەن دامي باستايدى. ءبىز كاسىبي اۆتورلاردى كوبىرەك وقي باستايمىز» دەگەنى دە راس. كوپ ۇزاماي زاماناۋي ادەبيەت تۋاتىنىنا, وعان جاس كىتاپقۇمارلاردىڭ ەلەۋلى ۇلەس قوسا الاتىنىنا سەنىپ وتىر. بۇگىندە قازاق پوەزياسى جەڭىل ۇيقاس, جەڭىلتەك ويدان ءسال الشاقتاپ, ەپتەپ بوي تۇزەي باستاعانمەن, پروزا تاقىرىپتارى تاپىراقتاپ, ءالى ەسكى سۇرلەۋدى شيىرلاۋدا. سادىق شەرىمبەكشە ايتساق, «قازىرگى بۋىنعا, مىسالى, «راۋشان كوممۋنيستى» وقىتۋ – كەشىرىلمەس كۇنا. ويتكەنى ول جەردەگى يدەولوگيا مۇلدەم باسقا. قازىرگى قۇندىلىقتار وزگەردى. قازىرگى قوعامعا ەسكىلىكتى اكەپ تاڭۋعا بولمايدى. ءبىز دامۋعا تەجەۋ قويماۋىمىز كەرەك». سونداي-اق «ءبىز قازاقتار ءداستۇرلى انشىلەرگە, اقىندارعا, جازۋشىلارعا قارىز سياقتىمىز. «سەندەر ءبىزدى وقىمايسىڭدار, تىڭدامايسىڭدار» دەيدى. قىزىقتىرا الماسا, قالاي وقيمىز؟». ءسىزدىڭ پىكىر – ءبىزدىڭ دە پىكىر, سادىق! وتە دۇرىس ايتىپ وتىرسىز. ازىرگە كوشە اندەرى, كوشە ادەبيەتى, كوشە رەجيسسۋراسى سۇرانىسقا يە بولىپ تۇرعان مىنا مادەني توقىراۋ زامانىندا قوعامدى ءوز تۋىندىسىنا قىزىقتىرا ءبىلۋ – زور جەتىستىك. بىراق…
«مەنىڭ كىتابىمنىڭ ميسسياسى جاي عانا قوعامدا وزگە ويدىڭ دا بولاتىنىن, بارلىق نارسەگە بىرجاقتى قاراماي, ءار قۇبىلىسقا سىني پايىممەن, وبەكتيۆتى تۇردە قاراۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتۋ» دەگەنگە كەلىسە المايمىز. وسى ايتقان وزگە وي, سىني پايىمدى جۇرتتىڭ جەتەسىنە وقىرمان تارتۋ ماقساتىندا بىلاپىت ءسوز ارالاستىرماي-اق جەتكىزۋگە بولار ەدى. «ول – جاستاردىڭ ءتىلى» دەگەندەي قاسارىسقان قاساڭ ۇعىمنان ارىلعان ابزال. ءبىز بۇدان بۇرىنىراق «قۇرتتىڭ عو تاعى» دەپ ەكىۇشتى ءسوز قولدانىپ جۇرگەن «Ninety one» توبىنىڭ ءمانسىز-ماعىناسىز ماتىندەرىن سىناعانبىز («91» توبى تۋرالى توقسان اۋىز ءسوزدىڭ ءتۇيىنى, «ادەبيەت پورتالى», 24.11.2016).
ونسىز دا وقۋ-توقۋى از, ءوزى كۋا بولعان جايتتى اۋىزەكى تىلدە دۇرىس جەتكىزە المايتىن بۇگىنگى بوسبەلبەۋ ۇرپاقتىڭ ساناسىن ساۋاتتى, سالماقتى شىعارمالارمەن تازارتىپ الۋىمىز كەرەك-اق. ولار ماۋگلي, ورمەكشى ادام, حالك سىندى كەيىپكەرلەرمەن يىق تەڭەستىرە الاتىن قازاقشا قيال-عاجايىپتاردى وقىعىسى كەلە مە, دەمەك, بالالار ادەبيەتىنىڭ وكىلدەرى سوعان جۇمىلسىن! جاتتاندى قابانباي, بوگەنباي باتىرلاردى ايتا بەرمەي! ەرتوستىكتى ايداھارمەن توبەلەستىرىپ قويماي! ايتپەسە, سونداي باياعى باتىرلارىن باس كەيىپكەر ەتىپ الۋعا امەريكالىق جازۋشىلار مەن انيماتورلاردىڭ ميى جەتپەي قالعان جوق. ورىستار دا «ماشا مەن ايۋدى» ءبىزدىڭ قوجا سىندى تەنتەگى بولماعاندىقتان, امالسىز ويلاپ تاپپاعان. مىنە, زاماناۋي تۇرعىدا دامۋ دەگەنىمىز – وسى! ەگەر «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن جونىمەن جۇزەگە اسىرا الساق, قوعامعا دەگەن اشۋ-ىزامىزدى سادىقشا بوقتاپ شىعارماي, شەتەلدىك كلاسسيكتەرشە شەبەرلىك تانىتقانىمىز الدەقايدا ۇتىمدى ءىس بولار ەدى.
سونداي-اق سادىق شەرىمبەك كىتابىنىڭ ءبىر داناسى – 4 مىڭ تەڭگە. «اباي جولىنىڭ» تۇتاس 4 تومدىعى دا سول باعادا ساتىلۋدا. «بۇل – مەنەدجمەنت پەن دۇرىس ماركەتينگ بولماعاننان. ادەبيەت سالاسىنا رەفورما قاجەت» دەيدى ساكەڭنىڭ ءوزى. ونىڭ ادەبيەتشىلەر ۇركە قاراعان, كوركەم شىعارماعا جاتپايتىن, بايان ماقساتقىزى مەن ءلايلا سۇلتانقىزىنىكىنەن ايىرماشىلىعى شامالى قۇراستىرىلىمىن «كىتاپ» دەپ وتكىزىپ وتىرعانى – جارناماسىنىڭ مىقتىلىعىندا, اعايىن! سوندىقتان ديۆاندا وتىرىپ الىپ كۇڭكىلدەمەي, زامانعا ساي تاقىرىپتا, وقىرماندى قىزىقتىرا الاتىن دەڭگەيدە دۇرىستاپ تۇرىپ بىردەڭە جازا الىڭىزدار! سوسىن سول شىعارمالاردى ساتا بىلىڭىزدەر! سادىقتىڭ ءسىز بەن ءبىزدى قايراپ, ادەيى جارىققا شىعارىپ وتىرعان العاشقى جانە سوڭعى كىتابى وسى دەپ سەنەيىك…
