Jyl saiyn mamyrdyŋ üşınşı jeksenbısınde dünie jüzınde JİTS-ten, iaǧni jüre paida bolatyn immun tapşylyǧynan qaitys bolǧan adamdardy eske alu künı ötkızıledı. 1983 jyly alǧaş ret jariialanǧan būl kün bügınde 115 elde atap ötıledı. Osyǧan orai keşe Astana qalasy äkımdıgınıŋ «Astana polytechnic» joǧary kolledjınde student jastardyŋ qatysuymen keŋ auqymdy aksiia ūiymdastyryldy.
Astana qalalyq AİTV infeksiiasynyŋ aldyn alu ortalyǧynyŋ mūryndyq boluymen ötkızılgen ıs-şaraǧa qalalyq Qoǧamdyq densaulyq saqtau basqarmasy, Bılım basqarmasy, Qalalyq oqu oryndarynyŋ studentterı jäne ükımettık emes ūiymdardyŋ ökılderı qatysty. Aksiia barysynda konserttık oiyn-sauyq baǧdarlamalar körsetılıp, jastar arasynda türlı saiystar ūiymdastyryldy. Sonymen qatar kelgen tūrǧyndar mamandardan tegın keŋes alyp, AİTV, iaǧni adamnyŋ immun tapşylyǧy virusyn anyqtauǧa jedel testıleuden öttı jäne sonyŋ nätijesıne 15 minutta qol jetkızdı.
– Bızdıŋ ortalyq Halyqaralyq JİTS qūrbandaryn eske alu künıne orai biyl 15-21 mamyr aralyǧynda elordada aptalyq jariialady. Astana qalasynda AİTV-infeksiiasyn anyqtauǧa jyl saiyn 300 myŋnan astam adam tekserıledı. Jylyna halyqty AİTV-ǧa testıleudıŋ kölemı orta eseppen 12-15%-ǧa ūlǧaiuda. Erte testıleudıŋ arqasynda 84% jaǧdai aurudyŋ 1-2 satysynda anyqtaluda. Soŋǧy 20 jyldan astam uaqyt ışınde antiretrovirustyq terapiianyŋ arqasynda elordada AİTV-men auyratyn äielderden 280 denı sau bala düniege keldı, ärı AİTV-infeksiiasy sozylmaly jūqpaly aurular qataryna enıp, ölım-jıtım azaidy. Qazırgı taŋda Astana qalasynda 1968 nauqas dispanserlık esepte tūr. Emdeuge qoljetımdılıktı qamtamasyz etu arqyly soŋǧy 10 jylda älemde JİTS-ten ölım-jıtım 47%-ǧa qysqardy, – deidı ortalyq direktorynyŋ orynbasary Saltanat Musina.
18 mamyr aituly datanyŋ şeŋberınde qalalyq medisina mamandarynyŋ qatysuymen «AİTV-nyŋ anadan balaǧa jūǧuynyŋ aldyn alu» taqyrybynda seminar-trening ötedı. Is-şara barysynda mamandar täjıribe almasyp, oi bölısedı. Biyl 21 mamyrda JİTS qūrbandaryn eske alu künı qarsaŋynda qalamyzdaǧy basty körnekı ǧimarattar «Bäiterek» monumentı men «Hanşatyr» SOO jäne QTJ kompaniiasy bas keŋsesınıŋ ǧimarattary keşkı uaqytta AİTV-men küresu simvoly qyzyl lenta bolǧandyqtan, tolyq qyzyl tüske boialyp janady. Būl şaralardyŋ barlyǧy qoǧam nazaryn audaru arqyly JİTS-tyŋ aldyn alu jäne AİTV-men ömır süretın adamdardy qoldau maqsatynda ūiymdastyryluda.
