İndustriialandyru aptalyǧynyŋ üşınşı künı – 1 şılde aimaqtardyŋ qosqan ülesıne arnalady. Osy oraida, soŋǧy üş jylda aimaqtarda İndustriialandyru kartasy boiynşa 537 käsıporyn aşylyp, jaŋa 142 önım türı şyǧaryla bastaǧanyn aita ketken jön. Oǧan Astanamyz da aitarlyqtai atsalysty.
Astanada sendvich-panel şyǧaratyn «Krovlia NS», därı-därmek şyǧaratyn «Himfarm-Astana» zauyty, «Abu Dabi Plaza» köp funksionaldy keşenınıŋ qūrylysy, Esıl-Nūra arnasyn qaita jaŋǧyrtu 2010-2014 jyldarǧa arnalǧan İndustriialandyru kartasyna qosylǧan. Sonymen qatar Ūlttyq ǧaryş agenttıgınıŋ damu baǧdarlamasy aiasynda jüzege asyrylyp jatqan «KazSat» jerserık arqyly bailanys jäne habar taratu jüiesın, ǧaryş apparattaryn jinau-synaqtan ötkızu keşenı qūrylysyn, Jerdı qaşyqtyqtan barlau-baqylau jüiesın jasaudy elımızdıŋ innovasiialyq mega-jobalarynyŋ qataryna jatqyzuǧa bolady.
Elımızdıŋ äkımşılık ortalyǧy ekendıgıne qaramastan, Astananyŋ önerkäsıp, öŋdeu salalarynda alǧaşqy bestıkten körınuı köp närsenı aŋǧartady. Mäselen, alǧaşqy toqsanda Astanada öndeuşı käsıporyndardyŋ öndırgen önımınıŋ mölşerı 62,2 paiyzǧa artty. Al elımızde būryn-soŋdy igerılmegen 142 jaŋa önım arasynda Astanada şyǧarylatyn «Talgo» jolauşylar vagondary, lokomotiv pen elektrovoz, jaryqdiodty şam, fotoelektrlık modul öndırısı bar.
İndustriialandyru kartasy turaly tarata aitsaq, tek byltyrdyŋ özınde jaŋa önerkäsıp oryndary 913,4 mlrd teŋgenıŋ önımın öndırdı. Al öŋdeuşı salaǧa soŋǧy kezderı ıske qosylǧan käsıporyndar 8%-dai üles qosyp otyr. Ekonomikanyŋ negızgı körsetkışterınıŋ bırı – eŋbek önımdılıgı himiialyq önerkäsıp salalarynda 1,8 ese, maşina jasau, farmasevtika men jeŋıl önerkäsıp 1,3 ese, türlı mineraldyq önımderdı şyǧaru öndırısınde 1,2 ese artty. Soŋǧy üş jylda ıske qosylǧan 537 öndırıs nysany 2,1 trln teŋgenıŋ önımın öndırdı, 40900 adamdy jūmyspen qamtydy.
Älbette, mūnyŋ bärı bes jyl boiǧy üzdıksız, yjdahatty jūmystyŋ arqasynda atqarylyp otyr. Artqa qarailasaq, auqymdy reformalardyŋ jürgızılgenıne közımız jetedı. Mysaly, ekonomikanyŋ basym baǧyttaryn damytu boiynşa salalyq baǧdarlamalar, biznestı qoldau, aimaqtardy damytu baǧdarlamalary, İndustriialandyru kartasy siiaqty maŋyzdy qūjattar qabyldandy. Eluge juyq zaŋǧa özgerıs engızıldı, «İndustrialdyq-innovasiialyq qyzmettı memlekettık qoldau turaly», «Erkın ekonomikalyq aimaqtar turaly», «Quat tiımdılıgı men quat ünemdeuşılık turaly» syndy tūralap qalǧan tūstarǧa qozǧau salǧan jaŋa zaŋdar küşıne endı. İnvestorlardy tartu, eksporttauşylardy demeu, innovasiialyq tehnologiialardy, şaǧyn jäne orta biznestı damytu boiynşa bırqatar batyl şarualar qolǧa alyndy.
Äsırese, naqty öndırıske negızdelgen ekonomika qūrudyŋ köp deŋgeilılıgın airyqşa atap ötken jön. Mäselen, otyn-energetika, paidaly qazbalar, metallurgiia, kölık-logistika salasyndaǧy strategiialyq maŋyzdy ırı jobalar «Samūryq-Qazyna» ūlttyq äl-auqat qorynyŋ jetekşılıgımen jüzege asyryluda. Oǧan balama retınde memleket el ışındegı jäne Kedendık Odaq, Ortalyq Aziia siiaqty taiaudaǧy tūtynuşy naryqtaryna laiyqtalǧan şikızattyq emes saladaǧy önerkäsıpterge, importty almastyratyn önım öndırıp, şeteldegı ozyq tehnologiialardy elımızge transfert jasaǧysy keletın şaǧyn jäne orta biznes subektılerıne qoldau körsetude. Ondai qarjylai kömekten postindustrialdyq kezeŋge ötu jolynda kommersiialandyru kädesıne jaraityn ǧylymi-tehnologiialyq ızdenıster de tys qalmaidy.
Ädıl ALAŞ
