Önerdıŋ jany – qūştarlyq,
Jauy – ıştarlyq.
(Halyq danalyǧy)
Biyl qūrylǧanyna 15 jyl tolǧan «Jastar» teatrynda este qalar ırı beinelerdı saralasaŋ-aq, Ainūrdyŋ keiıpkerlerı eske tüsedı. Aktrisanyŋ şyǧarmaşylyǧymen alǧaş tanystyǧym T. Miŋnullinnıŋ «Diliafruzdyŋ 4 küieuı» atty komediiasynan bastau alǧan edı. Sol jyly Ainūr auyldaǧy jıgıt bıtkendı özıne ǧaşyq qylǧan eŋ ädemı, eŋ aqyldy Diliafruz degen qyzdyŋ rölın keiıptedı. Qimyly şiraq, taldyrmaş boiyna qona ketken äsem köilegı erekşe jarasym tauyp, sahnanyŋ sänın kırgızdı
Diliafruz-Ainūr qoiylymda aitylǧan är söz ben sahnalyq äreket temporitmın bırde äserlı ünımen, endı bırde örşıldıgımen damyta otyryp, oiyn örnegın şeber bederledı. Ūzaq qoşemet pen ystyq yqylastan tūtas qoiylymnyŋ üzdık şyqqanyn sezındık.
Ainūr Asanqyzy üşın «Jastar» teatry onyŋ ekınşı üiındei, ystyq, bölek, qymbat. Būlai deitınımız, Ainūr – osy teatrdyŋ uyǧyn qadaǧan alǧaşqy qarlyǧaştardyŋ bırı edı. Sodan berı 15 jyldyŋ ışınde 30-ǧa taiau ırılı-ūsaqty rölderdı keskındep, elordalyq körermennıŋ köŋıl kökjiegıne säule syilap keledı. Eŋbekqor önerpaz künı bügın teatrsyz ömırın elestete almaidy. Jaŋa röl igeru barysynda ūzaq ızdenetının, ömırınıŋ san torabynda kezdesken jaǧdaiattardy emosiialyq jadyna saqtap, keiıpker şyǧaruda özı basynan keşken sol äserın, küiınış-süiınışın eske tüsıre otyryp daiyndalatynyn tılge tiek etedı.
Ainūr Rahipova – temperamenttı aktrisa. Onyŋ ışkı energiiasyn sahnada özı oinap jatqan keiıpkerınen-aq aŋǧarasyŋ. Berılıp oinaǧany sonşa, şynaiy ömırınen alşaqtap, sahnadaǧy beinesıne enıp ketedı. Bırızdılık, jaibasarlyq, bırtoǧalyq – onyŋ akterlık bolmysyna jat. San qily spektaklde keiıpkerlerdı bırıne-bırın ūqsatpau maqsatynda, ştampqa ūrynyp qalmau üşın aktrisa rejissermen köp jūmys ısteidı. Özıne berılgen röldı şyǧaru jolynda är türlı eksperiment jasaudan da jüreksınbeidı.
Onyŋ sahna törınde jasyndai jarqyldauynyŋ belesterın äigılı orys klassigı N. Gogoldıŋ «Revizoryndaǧy» – Şpekina, E. Uahitovtyŋ «Qūdalar» komediiasyndaǧy – Şapaǧat, Ş.Aitmatovtyŋ «Jan azabyndaǧy» – Būǧy ana, N.Orazalinnıŋ «Şyraq janǧan tün» lirikalyq dramasynda – Nūrgül, Ǧ.Müsırepovtıŋ «Qozy men Baian» miuziklınde – Baian, D.Salamattyŋ «Ǧaiyptaǧy mäŋgılık mahabbat sazy» elegiiasyndaǧy – Gül, J.B. Molerdıŋ «Aqymaq bolǧan basym-aiyndaǧy…» – Klodina, M.Äuezov, Q.Mūhamedjanovtyŋ «Aiman-Şolpanyndaǧy» – Teŋge taǧy sol siiaqty rölderınen köruge bolady.
Komediia janrynda sahnaǧa şyqqan U. Şekspirdıŋ «Asauǧa tūsauy» özınşe bır töbe. Erke, qiqar mınezdı Katarinanyŋ bolmysyn körsete bılgen Ainūr Rahipovanyŋ būl keiıpkerı – onyŋ akterlık şeberlıgınıŋ üzdık körınısı. Fizikalyq, emosionaldyq daiyndyqty talap etetın komediia üstınde talai ret aiaǧyn qaiyryp, qolynyŋ būlşyq etın sozyp alǧany da bar.
Spektakl jolynda basyn bäigege tıkken önerpazdyŋ sahnaǧa degen adaldyǧyna süisınesıŋ. Būl Ainūr Rahipovanyŋ bır mysaly ǧana. Onyŋ teatrdaǧy jas önerpazdarǧa baǧyt beruın, bılgenın üiretuın, özınen keiıngı buynǧa degen janaşyrlyǧyn ünemı baiqaimyz. Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı, rejisser Nūrqanat Jaqypbaidyŋ tälımın köbırek alǧan şäkırtterınıŋ bırı de osy – Ainūr. Ūstazdyŋ önegesın, bılımın meilınşe mol üirenudı baǧym dep bıletın aktrisa tälımgerıne syrlasyndai senedı. Oǧan bır mysal: «…Künderdıŋ bır künınde ūstazyma jylap bardym» deidı aktrisa. «Densaulyǧym syr berdı, otbasylyq kikıljıŋder üdegen şaq edı. Men teatrdan ketemın dep kesıp aittym. Nūrqanat aǧai menıŋ aqylşym ǧoi. Öner deitın soqpaǧy mol asa auyr jol ekendıgın alǧa tartyp, menıŋ būl problemalarym teatrdan ketkenımmen şeşıle salmaityndyǧyn aitty. Osylai oŋai berıle saludyŋ jön emes ekendıgın ūǧyndyrdy. «Ötkınşı ömırde senı barlyǧy satyp ketedı. Senı satpaityn eŋ asyl qazynaŋ ol senıŋ önerıŋ!» – dep alǧan betımnen qaitardy» deidı tolqyp otyrǧan aktrisa. «Men saǧan az jūmys bergen ekem. Būl problemalaryŋdy oilauǧa tıptı mūrşa bolmaityndai etıp köp jūmysty jükteuım kerek edı. Önerıŋmen adal qyzmet etseŋ ǧana baqytqa qol jetkızesıŋ!» degen ūstaz sözı ony qaita tületıp, jıgerlendırgen bolatyn.
Keiıngı buyn aktrisalardyŋ ışınde Ainūr Asanqyzynyŋ ızın basyp, jolyn jalǧap kele jatqan Aiym Jüsıpbekova, Aiman Esenqyzy, Nazerke Serıkbolova, Nauryz Sabaǧatova, Şehnaza Qyzyhanova syndy ümıt küttırer aktrisalar barşylyq. Eŋ ystyq ta aiauly rölderınıŋ bırı S. Raevtyŋ «Mekkege qarai ūzaq jol» spektaklındegı Remarka rölı edı. Älbette, uaqytty, jastyqty uysyŋda ūstap tūru mümkın emes. Jas talant Nazerke Serıkbolovanyŋ ülesıne tigen atalmyş röl özınşe boiauǧa enıp, qoiylymnyŋ körkem bolmysyn aşa bıldı. Akter süiıktı rölın künderdıŋ künınde keiıngı buyn önerpazdyŋ enşısıne tabystauy da zaŋdylyq. Özıŋ mäpelep baqqan qūndaqtaǧy balaŋ syndy rölıŋdı aq tılekpen özgege berudıŋ astynda qimastyq oty mazdaitynyn qaida qoiarsyz… Ol röldı özgenıŋ tömendetuıne, älbette, haqy joq. Jauapkerşılık qoi. Teatrda baqtalastyq pen ıştarlyqtyŋ syzy sezılmeuı de sodan.
Fizikalyq tūrǧyda ünemı daiyndyq jattyǧularymen ainalysyp, syrt kelbettıŋ äsem qalpyn būzbai ūstau da akterdıŋ mındetı ekenın eskergen aktrisa ünemı daiyndyq jattyǧularymen ainalysady. Ūstazdyqqa bet būryp, şäkırt tärbieleu turaly oi kelse, älı de täjıribe men bılımnıŋ tolysqanyna kümänmen qarap, ızdenıstı arttyra tüsetın qasietı taǧy bar. Ol qazırgı mektep oquşylarynyŋ teatr mädenietı töŋıregındegı öresınıŋ, ūlttyq qūndylyqtarǧa degen qūrmetınıŋ kemşın tūstaryna küiınedı. «Abaidy, Äuezovtı, Şekspirdı, Aitmatovty oqyp ösken bala teatrǧa kelse, saǧyz jabystyryp ketpeidı» dep, joǧary mädeniettı tal besıkten üiretudıŋ abzal ekendıgın alǧa tartady. Köp ışınde basy artyq boi körsetuden, maqtau men marapattyŋ buyna elıtuden oqşaulanyp jüretındıgın de jiı baiqaimyz. Būl önerpaz Ainūrdyŋ qarapaiymdylyq pen parasattyŋ tızgının qatar ūstauynan dep topşylaitynymyz ras. Teatr maŋdai terın baǧalap, qazaqtyŋ tūŋǧyş rejisserı J.Şaninnıŋ 125 jyldyǧyna arnalǧan Türkı älemı teatrlarynyŋ «Teatr köktemı – 2017» halyqaralyq festivalınde «Eŋ üzdık spektakl» – Gran-pri jüldesıne, «Üzdık äiel beinesı» nominasiiasyna laiyq dep tapsa, 2019 jyly Qazaqstan Respublikasy Memlekettık Prezident stipendiiasynyŋ iegerı atanǧan. 2020 jyly «Eŋbek daŋqy» medalın aldy. Aktrisanyŋ 15 jyl ışınde mädenietke sıŋırgen jankeştı eŋbegı qai marapatqa bolsa da laiyq. Talantty tūsaulai almaisyŋ. Damytu üşın ruhaniiat kögıne samǧap ūşarlyqtai mol erkındık, ūlan-ǧaiyr eŋbek kerek. Aktrisa Ainūr qazaq teatrlarynyŋ belgılı aktrisalary Güljan Äspetova, Ǧaziza Äbdınäbieva, Lidiia Kädenova, Nazgül Qarabalina, şetelden Meril Strip, Alisa Frendlih, Ekaterina Klimova, Evgeniia Kregjde, Chulpan Hamatova siiaqty has talanttardy ülgı tūtady.
Akterlık – tabiǧattyŋ ǧalamat syiy. Jaratylystyŋ pendesıne jasaǧan äsem tartuy. Ony babynda ūstap, abyroimen arqalau qiynnyŋ qiyny. Endeşe qyzyǧy men beinetı qatar jürer sol qatparly jolda qanatyŋyz talmasyn, Ainūr!
Baljan BEKMAǦAMBETOVA,
«Jastar teatry» ädebiet bölımınıŋ meŋgeruşısı
