QR Prezidentı Äkımşılıgınıŋ tapsyruymen Bas Prokuror jäne Astana qalasynyŋ äkımı «Elordadaǧy qauıpsızdık jäne jailylyq» jobasyn ıske asyruǧa baǧyttalǧan keşendı jospardy bekıttı. Maqsat – «EKSPO-2017» halyqaralyq körmesın ötkızu qarsaŋynda qala tūrǧyndary jäne qonaqtarynyŋ qauıpsızdıgın jäne qūqyqtyq tärtıptı qamtamasyz etu.
Keşendı jospardyŋ 89-tarmaǧyna säikes, qūrylys nysany retınde berılgen jerlerdı maqsatymen paidalanbaǧan jaǧdaida zaŋdy türde qaitarudy qamtamasyz etetın jol kartasy jasaldy.
Osy tūrǧyda atqarylǧan jūmystar jaily Astana qalasynyŋ jer qatynastary jäne jerdıŋ paidalanuy men qorǧaluyn baqylau basqarmasynyŋ memlekettık inspektory Darhan Seithanov «Astana aqşamy» gazetıne sūhbat berdı.
– Darhan Bahytūly, joba nege baǧyttalǧan?
– Jobany jüzege asyru boiynşa keşendı jospar «Qauıpsızdık» jäne «Jailylyq» degen ekı taraudan tūrady. Olar öz kezegınde 172 ıs-şaralardan tūratyn 6 negızgı baǧytqa bölıngen. Onyŋ ışınde 89-tarmaq jer uchaskelerın memleketke qaitaru jäne paidalanylmaityn jer uchaskelerın igeruge baǧyttalǧan ıs-şaralar keşenın äzırleuge baǧyttalǧan.
– Paidalanylmaityn jerlerdı anyqtau boiynşa qandai jūmystar atqaryldy?
– Bırınşıden, paidalanylmaityn jerlerdı anyqtau üşın uäkılettı organ tarapynan arnaiy tekseru jürgızemız. Sondai-aq, jer, qūqyqtyq, qala qūrylysy kadastrynyŋ aqparatyn jinau arqyly özge de nysandarǧa memlekettık baqylau jasalady.
Jer telımın paidalanbau faktısı anyqtalǧan jaǧdaida Qazaqstan Respublikasynyŋ Jer kodeksınıŋ 94-babyna säikes, jer uchaskesınıŋ menşık iesıne nemese jer paidalanuşyǧa jerdı maqsatty paidalanu üşın bır jyl merzımıne nūsqama berıledı.
– Menşık iesı jerdı qai uaqytqa deiın igeruı tiıs? Eger belgılengen şarttardy da oryndamaǧan jaǧdaida qandai şaralar qoldanylady?
– Eger qūrylysqa arnalǧan jer uchaskesi ony beru turaly şeşım qabyldanǧan künnen bastap üş jyl ışınde maqsaty boiynşa paidalanylmaǧan jaǧdaida, mūndai jer uchaskesi ornalasqan jer boiynşa jerdıŋ paidalanyluy men qorǧaluyna memlekettık baqylaudy jüzege asyratyn organdardyŋ talap- aryzy boiynşa sot tärtıbımen mäjbürlep alyp qoiuǧa jatady. Būl turaly QR Jer kodeksınıŋ 92-babynda aitylǧan.
Atap ötu kerek, paidalanylmaityn jer telımın alyp qoiu turaly talap-aryz nūsqamanyŋ merzımı aiaqtalǧan soŋ ǧana berıledı.
Jer telımın paidalanbau faktısı anyqtalǧan jaǧdaida Qazaqstan Respublikasynyŋ Jer kodeksınıŋ 94-babyna säikes, jer uchaskesınıŋ menşık iesıne nemese jer paidalanuşyǧa jerdı maqsatty paidalanu üşın bır jyl merzımıne nūsqama berıledı
– Al jerdıŋ iesı ǧimarattyŋ ırgetasyn qūiyp qoiyp, qalǧan jūmysty keiınge qaldyrsa, jer telımı qaitadan bos qalyp qoimai ma? Bolmasa, būl jerdı igerdı deuge kele me?
– Jerdı paidalanuǧa alǧan azamat jer uchaskesı igerılgenın däleldeitın qūjat tapsyru kerek. Mıne, sol qūjat obektını paidalanuǧa qabyldau turaly bekıtılgen aktı esebınde sanalady. Sondai-aq, QR Jer kodeksıne säikes qūrylys uaqyty naqty körsetılgen jobalau-smetalyq qūjattamasy boluy şart.
– Zertteu, ızdestıru, öndırıstık-azamattyq maqsattaǧy obektılerdı jobalau jäne salu üşın memlekettık mekemelerge berılıp jäne memleket mūqtajy üşın mäjbürlep alynyp qoiatyn jer uchaskelerı üşın ötemaqy tölene me?
– Eger jer paidalanuşy berilgen qūqyqty memleketten satyp almaǧan bolsa, jer paidalanuǧa berılgen jer uchaskesin memleket mūqtajy üşin mäjbürlep ielikten şyǧaru – jer paidalanu qūqyǧy satyp alynbai jüzege asyrylady, al eger ol jer paidalanu qūqyǧyn satyp alǧan bolsa, jer paidalanuşyǧa zalaldar tolyq kölemınde öteledı, onyŋ qalauy boiynşa basqa jer telımı berıluı mümkın.
2012 jyldan bastap qala aumaǧynda jalpy audany 16 myŋ ga 1084 paidalanylmaityn jer uchaskesı anyqtaldy. Olardyŋ ışınde qoldanylǧan şaralar nätijesınde, jalpy audany 6 myŋ ga 269 jer telımı memleketke qaitaryldy. Audany 2,6 myŋ ga
277 jer telımderı boiynşa menşık ielerı paidalanuǧa kırıstı.
– Paidalanylmaityn jerlerge qatysty jürgızılgen jūmystardyŋ nätijesı qandai?
– 2012 jyldan bastap qala aumaǧynda jalpy audany 16 myŋ ga 1084 paidalanylmaityn jer uchaskesı anyqtaldy. Olardyŋ ışınde qoldanylǧan şaralar nätijesınde, jalpy audany 6 myŋ ga 269 jer telımı memleketke qaitaryldy. Audany 2,6 myŋ ga 277 jer telımderı boiynşa menşık ielerı paidalanuǧa kırıstı.
Qalǧan jalpy audany 7,4 myŋ ga 538 jer uchaskesı boiynşa paidalanylmaityn jer uchaskelerın alyp qoiudy qamtamasyz etetın Jol kartasy äzırlenıp, qala äkımdıgı jäne Bas prokuratura tarapynan bekıtılgen bolatyn. Onyŋ ışınde bügıngı künde audany 3 myŋ ga 196 jer uchaskesınıŋ ielerı jerlerdı igeruge kırıstı. Onyŋ ışınde audany 0,1 myŋ ga 39 jer uchaskesı zertteu, ızdestıru, öndırıstık-azamattyq maqsattaǧy obektılerdı jobalau jäne salu üşın memlekettık mekemelerge berıldı. Audany 0,07 myŋ ga 33 jer uchaskesı boiynşa talap-aryzdar sot şeşımımen qanaǧattandyryldy, jalpy audany 4,31 myŋ ga qūraityn 304 uchaskesı boiynşa memlekettık baqylau jürgızıldı jäne nätijesı boiynşa bır jyl ışınde jer uchaskelerın paidalanu turaly nūsqamalar joldandy, jerlerdı paidalanbaǧan jaǧdaida mäjbürlep alyp qoiu turaly sotqa talap-aryzdar joldanatyn bolady, audany
0,02 ga 5 jer uchaskesı boiynşa baqylau tekseruler jürgızıldı, nätijesınde 3 jer telımı boiynşa talap-aryzdar sottardyŋ qarauynda, 2 uchaske boiynşa sotqa joldauǧa materialdar äzırlenıp jatyr.
– Sot şeşımımen paidalanbaǧany üşın alynyp qoiylǧan jer uchaskelerı bırden memleket menşıgıne qaitarylmaityny belgılı. Osy mäselege tolyǧyraq toqtalsaŋyz.
– QR Jer kodeksınıŋ 94-babyna säikes, jer telımı sot şeşımımen jer uchaskesınıŋ menşık iesınen nemese jer paidalanuşydan mäjbürlep alyp qoiylǧan jaǧdaida, (memleketten satyp alynǧan) sot oryndauşylarymen sauda-sattyqta satylady. Jer telımın mäjbürlep alyp qoiu şyǧystary şegerilgennen keiın jäne kepılımen qamtamasyz etılgen mındettemeler boiynşa kepıl ūstauşyǧa tölengennen keiın tüsken soma jer telımınıŋ būrynǧy menşik iesine nemese jer paidalanuşyǧa tölenedi. Bir jyl işinde keminde üş sauda-sattyq (konkurstar, auksiondar) ötkızılgennen keiin mūndai jer telımin nemese oǧan jer paidalanu qūqyǧyn ötkızu mümkin bolmaǧan kezde jer uchaskesi sot şeşimimen arnaiy jer qoryna alynady.
