ҚР Президенті Әкімшілігінің тапсыруымен Бас Прокурор және Астана қаласының әкімі «Елордадағы қауіпсіздік және жайлылық» жобасын іске асыруға бағытталған кешенді жоспарды бекітті. Мақсат – «ЭКСПО-2017» халықаралық көрмесін өткізу қарсаңында қала тұрғындары және қонақтарының қауіпсіздігін және құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету.
Кешенді жоспардың 89-тармағына сәйкес, құрылыс нысаны ретінде берілген жерлерді мақсатымен пайдаланбаған жағдайда заңды түрде қайтаруды қамтамасыз ететін жол картасы жасалды.
Осы тұрғыда атқарылған жұмыстар жайлы Астана қаласының жер қатынастары және жердің пайдалануы мен қорғалуын бақылау басқармасының мемлекеттік инспекторы Дархан Сейтханов «Астана ақшамы» газетіне сұхбат берді.
– Дархан Бахытұлы, жоба неге бағытталған?
– Жобаны жүзеге асыру бойынша кешенді жоспар «Қауіпсіздік» және «Жайлылық» деген екі тараудан тұрады. Олар өз кезегінде 172 іс-шаралардан тұратын 6 негізгі бағытқа бөлінген. Оның ішінде 89-тармақ жер учаскелерін мемлекетке қайтару және пайдаланылмайтын жер учаскелерін игеруге бағытталған іс-шаралар кешенін әзірлеуге бағытталған.
– Пайдаланылмайтын жерлерді анықтау бойынша қандай жұмыстар атқарылды?
– Біріншіден, пайдаланылмайтын жерлерді анықтау үшін уәкілетті орган тарапынан арнайы тексеру жүргіземіз. Сондай-ақ, жер, құқықтық, қала құрылысы кадастрының ақпаратын жинау арқылы өзге де нысандарға мемлекеттік бақылау жасалады.
Жер телімін пайдаланбау фактісі анықталған жағдайда Қазақстан Республикасының Жер кодексінің 94-бабына сәйкес, жер учаскесінің меншік иесіне немесе жер пайдаланушыға жерді мақсатты пайдалану үшін бір жыл мерзіміне нұсқама беріледі.
– Меншік иесі жерді қай уақытқа дейін игеруі тиіс? Егер белгіленген шарттарды да орындамаған жағдайда қандай шаралар қолданылады?
– Егер құрылысқа арналған жер учаскесi оны беру туралы шешім қабылданған күннен бастап үш жыл ішінде мақсаты бойынша пайдаланылмаған жағдайда, мұндай жер учаскесi орналасқан жер бойынша жердің пайдаланылуы мен қорғалуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын органдардың талап- арызы бойынша сот тәртібімен мәжбүрлеп алып қоюға жатады. Бұл туралы ҚР Жер кодексінің 92-бабында айтылған.
Атап өту керек, пайдаланылмайтын жер телімін алып қою туралы талап-арыз нұсқаманың мерзімі аяқталған соң ғана беріледі.
Жер телімін пайдаланбау фактісі анықталған жағдайда Қазақстан Республикасының Жер кодексінің 94-бабына сәйкес, жер учаскесінің меншік иесіне немесе жер пайдаланушыға жерді мақсатты пайдалану үшін бір жыл мерзіміне нұсқама беріледі
– Ал жердің иесі ғимараттың іргетасын құйып қойып, қалған жұмысты кейінге қалдырса, жер телімі қайтадан бос қалып қоймай ма? Болмаса, бұл жерді игерді деуге келе ме?
– Жерді пайдалануға алған азамат жер учаскесі игерілгенін дәлелдейтін құжат тапсыру керек. Міне, сол құжат объектіні пайдалануға қабылдау туралы бекітілген акті есебінде саналады. Сондай-ақ, ҚР Жер кодексіне сәйкес құрылыс уақыты нақты көрсетілген жобалау-сметалық құжаттамасы болуы шарт.
– Зерттеу, іздестіру, өндірістік-азаматтық мақсаттағы объектілерді жобалау және салу үшін мемлекеттік мекемелерге беріліп және мемлекет мұқтажы үшін мәжбүрлеп алынып қоятын жер учаскелері үшін өтемақы төлене ме?
– Егер жер пайдаланушы берiлген құқықты мемлекеттен сатып алмаған болса, жер пайдалануға берілген жер учаскесiн мемлекет мұқтажы үшiн мәжбүрлеп иелiктен шығару – жер пайдалану құқығы сатып алынбай жүзеге асырылады, ал егер ол жер пайдалану құқығын сатып алған болса, жер пайдаланушыға залалдар толық көлемінде өтеледі, оның қалауы бойынша басқа жер телімі берілуі мүмкін.
2012 жылдан бастап қала аумағында жалпы ауданы 16 мың га 1084 пайдаланылмайтын жер учаскесі анықталды. Олардың ішінде қолданылған шаралар нәтижесінде, жалпы ауданы 6 мың га 269 жер телімі мемлекетке қайтарылды. Ауданы 2,6 мың га
277 жер телімдері бойынша меншік иелері пайдалануға кірісті.
– Пайдаланылмайтын жерлерге қатысты жүргізілген жұмыстардың нәтижесі қандай?
– 2012 жылдан бастап қала аумағында жалпы ауданы 16 мың га 1084 пайдаланылмайтын жер учаскесі анықталды. Олардың ішінде қолданылған шаралар нәтижесінде, жалпы ауданы 6 мың га 269 жер телімі мемлекетке қайтарылды. Ауданы 2,6 мың га 277 жер телімдері бойынша меншік иелері пайдалануға кірісті.
Қалған жалпы ауданы 7,4 мың га 538 жер учаскесі бойынша пайдаланылмайтын жер учаскелерін алып қоюды қамтамасыз ететін Жол картасы әзірленіп, қала әкімдігі және Бас прокуратура тарапынан бекітілген болатын. Оның ішінде бүгінгі күнде ауданы 3 мың га 196 жер учаскесінің иелері жерлерді игеруге кірісті. Оның ішінде ауданы 0,1 мың га 39 жер учаскесі зерттеу, іздестіру, өндірістік-азаматтық мақсаттағы объектілерді жобалау және салу үшін мемлекеттік мекемелерге берілді. Ауданы 0,07 мың га 33 жер учаскесі бойынша талап-арыздар сот шешімімен қанағаттандырылды, жалпы ауданы 4,31 мың га құрайтын 304 учаскесі бойынша мемлекеттік бақылау жүргізілді және нәтижесі бойынша бір жыл ішінде жер учаскелерін пайдалану туралы нұсқамалар жолданды, жерлерді пайдаланбаған жағдайда мәжбүрлеп алып қою туралы сотқа талап-арыздар жолданатын болады, ауданы
0,02 га 5 жер учаскесі бойынша бақылау тексерулер жүргізілді, нәтижесінде 3 жер телімі бойынша талап-арыздар соттардың қарауында, 2 учаске бойынша сотқа жолдауға материалдар әзірленіп жатыр.
– Сот шешімімен пайдаланбағаны үшін алынып қойылған жер учаскелері бірден мемлекет меншігіне қайтарылмайтыны белгілі. Осы мәселеге толығырақ тоқталсаңыз.
– ҚР Жер кодексінің 94-бабына сәйкес, жер телімі сот шешімімен жер учаскесінің меншік иесінен немесе жер пайдаланушыдан мәжбүрлеп алып қойылған жағдайда, (мемлекеттен сатып алынған) сот орындаушыларымен сауда-саттықта сатылады. Жер телімін мәжбүрлеп алып қою шығыстары шегерiлгеннен кейін және кепілімен қамтамасыз етілген міндеттемелер бойынша кепіл ұстаушыға төленгеннен кейін түскен сома жер телімінің бұрынғы меншiк иесiне немесе жер пайдаланушыға төленедi. Бiр жыл iшiнде кемiнде үш сауда-саттық (конкурстар, аукциондар) өткізілгеннен кейiн мұндай жер телімiн немесе оған жер пайдалану құқығын өткізу мүмкiн болмаған кезде жер учаскесi сот шешiмiмен арнайы жер қорына алынады.
